Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

shutterstock
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - 0111-KDIB2-2.4014.84.2025.4.KK

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

20 marca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy sprzedaży oraz zwrotnego przeniesienia Wierzytelności. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 12 maja 2025 r. (wpływ 13 maja 2025 r.).

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

X sp. z o.o.

(…);

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Y GmbH

(…).

Opis zdarzenia przyszłego

Wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej obejmuje stosowanie przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług X Sp. z o.o. - dalej także jako „X”) oraz podatku od czynności cywilnoprawnych (Y GmbH - dalej także jako „Y”) i dotyczy transakcji odpłatnego przeniesienia wierzytelności w ramach kompleksowej usługi faktoringu / sekurytyzacji.

Z uwagi na to, że X Sp. z o.o. z siedziba w Polsce oraz Y GmbH z siedzibą w Niemczech będą uczestniczyć w tym samym zdarzeniu istotne jest ustalenie, czy objęta stanem faktycznym transakcja stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług co w konsekwencji determinuje jej traktowanie dla celów podatku od czynności cywilnoprawnych. Planowana transakcja kształtuje prawa i obowiązki na gruncie podatkowym jednocześnie po obu stronach transakcji uczestniczących w zdarzeniu przyszłym, tak więc zarówno X jak i Y mają istotny interes prawny w tym, aby wystąpić z niniejszym wnioskiem.

1)X jest podmiotem mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, prowadzącym działalność w szczególności w zakresie produkcji i dystrybucji (…) oraz:

-prowadzi działalność w Polsce i w Polsce podlega opodatkowaniu od całości osiąganych dochodów,

-nie posiada zagranicznego zakładu ani nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności za granicą,

-jest zarejestrowany w Polsce jako czynny podatnik VAT.

2)Grupa X (dalej jako „Grupa”) planuje utworzenie nowego modelu faktoringu / sekurytyzacji, w którym zagraniczne podmioty Grupy (m. in. X) sprzedają swoje należności (dalej jako „Wierzytelności”) podmiotowi należącemu do Grupy, tj. Y, który następnie łączy wierzytelności i sprzedaje je Z S.a r. I. (luksemburska spółka sekurytyzacyjna - dalej jako „Z”).

3)Celem planowanego schematu jest uzyskanie bieżącego finansowania niezbędnego do prowadzenia operacyjnej działalności oraz osiągnięcie poprawy płynności finansowej. Dlatego też X zamierza skorzystać z propozycji udziału w Programie Obsługi faktoringowej / sekurytyzacyjnej poprzez odpłatny przelew Wierzytelności na rzecz Y.

4)Wierzytelności będące przedmiotem sprzedaży przez X na rzecz Y w ramach planowanej usługi faktoringu / sekurytyzacji:

-będą wynikać z dokonywanej przez X - w ramach prowadzonej działalności gospodarczej - sprzedaży towarów / usług na rzecz klientów prowadzących działalność gospodarczą (dalej jako „Dłużnicy”);

-nie będą należnościami zaległymi, przeterminowanymi czy spornymi lub zagrożonymi wskutek zaistnienia innych przesłanek, w tym niewypłacalności Dłużników, tj. nie będą stanowiły tzw. złych długów i na dzień poprzedzający dzień sprzedaży Wierzytelności Y (data graniczna) nie będą istniały przesłanki do uznania ich za zagrożone nieściągalnością;

-będą zbywalne;

-będą Wierzytelnościami niewymagalnymi.

5)Podstawą dla tego modelu będą następujące umowy:

-Wewnątrzgrupowa umowa zakupu i obsługi wierzytelności podlegająca (poza pewnymi wyjątkami) prawu niemieckiemu - zawierana pomiędzy X a m.in. Y (dalej jako „Umowa”), przy czym Umowa stanowi także umowę na rzecz osób trzecich zawartą na prawie niemieckim, gdzie beneficjentem trzecim (finalnym nabywcą Wierzytelności) będzie Z;

-Umowa zakupu i obsługi wierzytelności - zawierana pomiędzy Y, Z i A Gesellschaft mit beschrankter Haftung z siedzibą w Niemczech działającym jako gwarant, w ramach której Y dokonuje odprzedaży Wierzytelności nabytych na podstawie Umowy na rzecz Z.

6)Generalnie, proces ten obejmuje sprzedaż Wierzytelności, w wyniku czego są one wyłączane z ryzyka niewypłacalności kontrahenta X i pokrywane poprzez inną formę finansowania. W efekcie, w wyniku realizowania poszczególnych etapów transakcji dochodzi do efektywnego uzyskania przez X finansowania Wierzytelności.

7)Y jest spółką z grupy kapitałowej, utworzoną zgodnie z prawem niemieckim i będącą rezydentem podatkowym tego państwa. X nie posiada w Polsce siedziby, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Nie jest także zarejestrowanym w Polsce podatnikiem podatku od towarów i usług.

8)Przedmiotem działalności Y jest wyłącznie nabywanie Wierzytelności od różnych spółek z Grupy oraz pozyskiwanie finansowania a także wykonywanie wszelkich czynności z tym związanych.

9)Y zamierza nabywać na bieżąco Kwalifikujące się Wierzytelności od każdego ze Sprzedawców Wewnątrzgrupowych, w tym m.in. od X, które zamierza odprzedać na podstawie odrębnej umowy zakupu i obsługi wierzytelności z tego samego dnia na rzecz Faktora, podmiotu trzeciego, tj. Z, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (société á responsabilité limitée) utworzonej zgodnie z prawem Wielkiego Księstwa Luksemburga, podlegającej, jako podmiot sekurytyzacyjny (société de titrisation), luksemburskiej ustawie o sekurytyzacji, Dział 18.

10)Planowana usługa faktoringowa / sekurytyzacji będzie składać się z następujących podstawowych etapów:

-zawarcie umowy przeniesienia Wierzytelności pomiędzy X a Y oraz umowy o administrowanie i odbiór Wierzytelności;

-zawarcie innych umów, które zapewniają dokonywanie transakcji (finansowanie), m.in. z Z.

11)X może zaoferować sprzedaż i cesję kwalifikujących się Wierzytelności na zasadzie odnawialnej w okresie odnawialnym bez regresu wobec Y, a Y może przyjąć każdą taką ofertę z zastrzeżeniem i zgodnie z warunkami wynikającymi z zawartej Umowy.

12)Przelew Wierzytelności będzie dokonywany w sposób rewolwingowy (kredyt odnawialny). Oznacza to, że X będzie sprzedawał Y Wierzytelności w czasie trwania ustalonego okresu rewolwingowego, przy czym Wierzytelności ujęte w danej transzy w każdym przypadku spełniać będą ustalone umownie warunki kwalifikujące je do usługi faktoringu / sekurytyzacji.

13)Y zapłaci X cenę za nabyte Wierzytelności. Cena zakupu będzie odpowiadać aktualnej nominalnej wartości Wierzytelności pomniejszonej o dyskonto kalkulowane na podstawie Umowy.

14)X w ramach wynagrodzenia obciążany będzie co miesiąc odsetkami z tytułu świadczonych przez Y usług dotyczących finansowania Wierzytelności. W momencie sprzedaży Wierzytelności Y może zatrzymać pewną kwotę należną X jako tzw. ,Zatrzymane rezerwy”. Jeżeli Dłużnicy dokonają spłaty Wierzytelności kwota Zatrzymanej rezerwy zwracana jest X, w przeciwnym wypadku finalnie pozostaje w Y i może zostać rozliczona w drodze potrącenia.

15)X uiszcza ponadto na rzecz Y opłatę za pozyskane finansowanie i przejęcie ryzyka.

16)Zamiarem X oraz Y jest, aby każdy zakup Wierzytelności na podstawie Umowy stanowił rzeczywistą sprzedaż i miał charakter definitywny.

17)X nie ponosi odpowiedzialności za ryzyko kredytowe (niewypłacalności) związane ze sprzedaną Wierzytelnością. Ryzyko kredytowe (niewypłacalności) związane z Wierzytelnościami ma przechodzić z X na Y z dniem odpowiedniej daty płatności, w którym cena zakupu została uregulowana przez Y. Innymi słowy, sprzedaż Wierzytelności należy rozumieć jako nabycie bez regresu lub tzw. „prawdziwą sprzedaż”, tj. Wierzytelności są sprzedawane i przenoszone wraz z ryzykiem ich nieściągalności.

18)Żadne z postanowień Umowy nie stanowi gwarancji ani podobnego zobowiązania X w odniesieniu do ryzyka kredytowego Wierzytelności, a Y będzie posiadał pełny tytuł rzeczowy i udział w nabytych Wierzytelnościach, będzie mógł swobodnie rozporządzać takimi nabytymi Wierzytelnościami i będzie w pełni uprawniony do otrzymywania i zatrzymywania na własny rachunek wszelkich windykacji w odniesieniu do takich nabytych Wierzytelności.

19)Obsługa, administrowanie i windykacja nabytych Wierzytelności będą prowadzone przez X na rzecz Y i Z zgodnie z Harmonogramem Obsługi Wewnątrzgrupowej (dalej jako „Usługi serwisowe”). W tym celu Y oraz Z (beneficjent trzeci) wyznaczą X w odniesieniu do wszystkich nabytych Wierzytelności jako podmiot reprezentujący odpowiednio Y oraz Z, działający odpowiednio w ich imieniu i na ich rzecz, do wykonywania Usług serwisowych oraz wszelkich innych związanych z tym czynnościami. Usługa serwisowa obejmować będzie w szczególności monitorowanie należności od Dłużników, w przypadkach określonych w Umowie informowanie Dłużników o cesji Wierzytelności na rzecz Y oraz Z, wzywanie do zapłaty w przypadku opóźnień w płatnościach, wdrażanie działań zmierzających do wyegzekwowaniu Wierzytelności. Rola X w świadczeniu Usług serwisowych będzie stanowiła integralną część procesu faktoringowego / sekurytyzacji. Zaangażowanie X przy świadczeniu usług serwisowych nie będzie objęte dodatkowym wynagrodzeniem, natomiast uwzględnione zostanie w kalkulacji wynagrodzenia należnego Y według wartości rynkowej.

20)W ramach świadczonych przez X Usług serwisowych spłaty zbytych przez X Wierzytelności przez Dłużników będą następować na wskazane w Umowie rachunki bankowe X w banku mającym siedzibę na terytorium Polski, zaakceptowane przez Y oraz za zgodą Z. W każdym dniu płatności X dokonywać będzie przelewu otrzymanych Wierzytelności na rachunek Y.

21)W przypadkach przewidzianych w Umowie X poinformuje swoich klientów (Dłużników), że Wierzytelności zostały sprzedane Y, który następnie odprzedał je Z. Jednocześnie Y oraz Z (po sprzedaży zakupionych przez Y Wierzytelności do Z), będą uprawnione do powiadomienia Dłużników o cesji należności.

22)W przypadku ewentualnego nieistnienia całości lub części Wierzytelności Planowana transakcja przewiduje obowiązek X do odkupu Wierzytelności od Y. Dotyczy to m.in. tzw. Wierzytelności spornych. Zwrotne przeniesienie Wierzytelności stanowić będzie element usługi faktoringu / sekurytyzacji i nie będzie przedmiotem odrębnej umowy sprzedaży ani innej umowy wymienionej w przepisach Ustawy PCC.

23)Planowana usługa faktoringu / sekurytyzacji stanowi złożoną operację finansową zawierającą wiele elementów nieodzownych do skutecznego jej zrealizowania. Nie będzie to transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności przez X do Y.

24)Celem Planowanej usługi faktoringu / sekurytyzacji nie będzie zbycie przez X Wierzytelność poprzez ich sprzedaż do Y celem windykacji, ale przeprowadzenie szczególnej transakcji finansowej pozwalającej uzyskać przez X środki finansowe przed wymagalnością Wierzytelności. Z tego też względu jednoznacznym staje się twierdzenie, że Wierzytelności nie niosą cech nieściągalności, tzn. nie są traktowane jako złe długi.

Pozostały opis zdarzenia przyszłego, który został przedstawiony przez Państwa w treści uzupełnienia wniosku jako, że dotyczy zagadnienia objętego podatkiem od towarów i usług przedstawiony zostanie w rozstrzygnięciu obejmującym swym zakresem ocenę Państwa stanowiska w zakresie ww. podatku.

Pytania

Czy sprzedaż Wierzytelności przez X na rzecz Y w ramach faktoringu / sekurytyzacji na podstawie Umowy będzie podlegała opodatkowaniu - na podstawie ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 295 ze zm. - dalej jako „Ustawa PCC”) - podatkiem od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Czy zwrotne przeniesienie Wierzytelności do X na mocy określonego w Umowie obowiązku odkupu, dokonane w ramach kompleksowej usługi faktoringu / sekurytyzacji stanowić będzie usługę w rozumieniu art. 8 Ustawy VAT i jako jeden z elementów tej usługi objętej zakresem Umowy, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie:

Zdaniem Zainteresowanych:

-sprzedaż Wierzytelności przez X na rzecz Y w ramach planowanej Umowy faktoringu / sekurytyzacji nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych;

-zwrotne przeniesienie Wierzytelności do X na mocy określonego w Umowie obowiązku odkupu, dokonane w ramach kompleksowej usługi faktoringu / sekurytyzacji jako jeden z elementów tej usługi nie będzie opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) Ustawy PCC, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Na podstawie art. 4 pkt 1 Ustawy PCC podmiotem zobowiązanym do zapłaty podatku (podatnik) jest w takim wypadku kupujący.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu.

Ustawa PCC przewiduje także szereg zwolnień i wyłączeń z opodatkowania. I tak, zgodnie z art. 2 pkt 4 Ustawy PCC, nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a)w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b)jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

-umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

-umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 1a pkt 7 Ustawy PCC przez podatek od towarów i usług rozumie się zarówno podatek od towarów i usług w rozumieniu Ustawy VAT jak też podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w innych państwach członkowskich.

O wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. a) lub b) Ustawy PCC nie decyduje fakt, że strony umowy posiadają status podatnika VAT, lecz wyłącznie okoliczność, iż dana czynność jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług / podatkiem od wartości dodanej lub przynajmniej jedna ze stron czynności jest z tego podatku zwolniona.

Jak zostało przedstawione powyżej, w ocenie X oraz Y przeniesienie Wierzytelności przez X na Y stanowi zwolnioną przedmiotowo usługę w rozumieniu Ustawy VAT, dla której podatnikiem zobowiązanym do jej rozliczenia będzie X . Konsekwentnie więc, przeniesienie Wierzytelności (niezależnie od formy prawnej, w jakiej nastąpi to przeniesienie) nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie przywołanego wyżej art. 2 pkt 4 Ustawy PCC.

Także zwrotne przeniesienie Wierzytelności w odniesieniu do niektórych Wierzytelności i na warunkach określonych w Umowie, jako stanowiące jeden z elementów kompleksowej usługi faktoringu / sekurytyzacji, będzie objęte zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług w ramach czynności (usługi) głównej. Konsekwentnie więc, ze względu na fakt, iż zwrotne przeniesienie Wierzytelności do X nie będzie przedmiotem odrębnej umowy a jedynie stanowić będzie jedną z czynności ściśle określonych w Umowie (element usługi podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w ramach kompleksowej usługi faktoringu / sekurytyzacji), czynność taka również zostanie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 Ustawy PCC. Ewentualny odkup Wierzytelności należy bowiem rozpatrywać na gruncie podatku od towarów i usług nie jako odrębną transakcję, lecz jako element całej usługi faktoringu / sekurytyzacji, realizowany zgodnie z warunkami Umowy, jaka zostanie między stronami zawarta. Wyodrębnienie odkupu Wierzytelności jako odrębnej czynności miałoby bowiem charakter sztuczny, gdyż odkup jest ściśle i nierozerwalnie związany z usługą faktoringu / sekurytyzacji.

Reasumując:

-przeniesienie Wierzytelności przez X na Y jako podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług usługa w rozumieniu Ustawy VAT

oraz

-zwrotne przeniesienie Wierzytelności nie objęte inną niż Umowa umową sprzedaży ani inną umową wskazaną w art. 1 ust. 1 Ustawy PCC, jako element kompleksowej usługi faktoringu / sekurytyzacji podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,

nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 Ustawy PCC.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w wielu interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, m. in. z dnia:

-12 stycznia 2024 r. Znak: 0111-KDIB2-3.4014.482.2023.4.BD;

-20 września 2024 r. Znak: 0111-KDIB2-3.4014.355.2024.4.ASZ;

-23 września 2024 r. Znak: 0111-KDIB2-3.4014.282.2024.4.MD;

-11 lutego 2025 r. Znak: 0111-KDIB2-3.4014.636.2024.3.BD.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona),

d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona),

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Podatkowi podlegają zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4.

W myśl natomiast art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu zamkniętym określonym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte m.in. w art. 1 ust. 4 ww. ustawy, zgodnie z którym:

Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są:

1) rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Na podstawie powyższych przepisów należy stwierdzić, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Innymi słowy, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają tylko czynności ściśle określone w katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym.

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie sprzedaży wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

Wartość rynkową określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy, w myśl którego:

Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Stawki podatku wynoszą od umowy sprzedaży:

a)nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%,

b)innych praw majątkowych − 1%.

Jak wynika z przywołanych przepisów – umowa sprzedaży podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiedziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 lit. a) i lit. b) ww. ustawy:

Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a)w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług, z wyjątkiem umów sprzedaży, których przedmiotem jest lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, opodatkowanych zgodnie z art. 7a,

b)jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

-umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

-umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tytułu tej czynności z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniami określonymi w lit. b) tego przepisu).

W świetle art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Użyte w ustawie określenia oznaczają: podatek od towarów i usług – podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2023 r. poz. 1570, 1598 i 1852) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Grupa (...) (dalej jako „Grupa”) planuje utworzenie nowego modelu faktoringu / sekurytyzacji, w którym zagraniczne podmioty Grupy (m. in. X ) sprzedają swoje należności (dalej jako „Wierzytelności”) podmiotowi należącemu do Grupy, tj. Y, który następnie łączy wierzytelności i sprzedaje je Z S.a r. I. (luksemburska spółka sekurytyzacyjna - dalej jako „Z”). Celem planowanego schematu jest uzyskanie bieżącego finansowania niezbędnego do prowadzenia operacyjnej działalności oraz osiągnięcie poprawy płynności finansowej. Dlatego też X zamierza skorzystać z propozycji udziału w Programie Obsługi faktoringowej / sekurytyzacyjnej poprzez odpłatny przelew Wierzytelności na rzecz Y. Podstawą dla tego modelu będą następujące umowy:

-Wewnątrzgrupowa umowa zakupu i obsługi wierzytelności podlegająca (poza pewnymi wyjątkami) prawu niemieckiemu - zawierana pomiędzy Y a m.in. X (dalej jako „Umowa”), przy czym Umowa stanowi także umowę na rzecz osób trzecich zawartą na prawie niemieckim, gdzie beneficjentem trzecim (finalnym nabywcą Wierzytelności) będzie Z;

-Umowa zakupu i obsługi wierzytelności - zawierana pomiędzy Y, Z i (…) Holding Gesellschaft mit beschrankter Haftung z siedzibą w Niemczech działającym jako gwarant, w ramach której Y dokonuje odprzedaży Wierzytelności nabytych na podstawie Umowy na rzecz Z.

Y zamierza nabywać na bieżąco kwalifikujące się Wierzytelności od każdego ze Sprzedawców Wewnątrzgrupowych, w tym m.in. od X , które zamierza odprzedać na podstawie odrębnej umowy zakupu i obsługi wierzytelności z tego samego dnia na rzecz Faktora, podmiotu trzeciego, tj. Z. Przelew Wierzytelności będzie dokonywany w sposób rewolwingowy (kredyt odnawialny). Oznacza to, że X będzie sprzedawał Y Wierzytelności w czasie trwania ustalonego okresu rewolwingowego, przy czym Wierzytelności ujęte w danej transzy w każdym przypadku spełniać będą ustalone umownie warunki kwalifikujące je do usługi faktoringu / sekurytyzacji.

W przypadku ewentualnego nieistnienia całości lub części Wierzytelności planowana transakcja przewiduje obowiązek X do odkupu Wierzytelności od Y. Dotyczy to m.in. tzw. Wierzytelności spornych. Zwrotne przeniesienie Wierzytelności stanowić będzie element usługi faktoringu / sekurytyzacji i nie będzie przedmiotem odrębnej umowy sprzedaży ani innej umowy wymienionej w przepisach Ustawy PCC.

Wskazali Państwo, że będą dokonywać sprzedaży wierzytelności na rzecz Y w ramach planowanej Umowy faktoringu / sekurytyzacji. Jeżeli zatem, prawa majątkowe z tych wierzytelności będą wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej to takie umowy sprzedaży co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Dla powyższego nie ma znaczenia fakt, że takie umowy będą dokonywane w ramach kompleksowej usługi sekurytyzacji – każda bowiem umowa sprzedaży podlega osobno opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W celu oceny skutków podatkowych w podatku od czynności cywilnoprawnych przedstawionego zbycia wierzytelności i zwrotnego przeniesienia, w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy powyższe transakcje podlegają regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług. Ocena ta ma bowiem zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ww. umów podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej z 11 czerwca 2025 r., Znak: 0111-KDIB3-1.4012.236.2025.3.MG, wydanej dla Państwa w zakresie podatku od towarów i usług, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że „(...) czynności wykonywane przez nabywcę – Y GmbH (Spółkę z Niemiec) podstawie wewnątrzgrupowej umowy zakupu i obsługi wierzytelności (Umowa) będą stanowić kompleksowe świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a tym samym będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

(...) nabycie od X Wierzytelności przez Y stanowi - zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako świadczenie przez Y na rzecz X usług zwolnionych od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40, w związku z którymi X powinien rozpoznać import usług.

(...) zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Państwa na mocy określonego w umowie obowiązku odkupu będzie objęte zakresem art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i będzie stanowić jeden z elementów usługi zakupu i obsługi wierzytelności.”

Z uwagi zatem na fakt, że opisane we wniosku nabycie wierzytelności będzie podlegać uregulowaniom ustawy o podatku od towarów i usług (będzie podlegało zwolnieniu z opodatkowania na mocy art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług) – co wynika z ww. interpretacji – to czynności sprzedaży wierzytelności będą wyłączone z opodatkowania na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wskazali Państwo ponadto, że podstawą prawną zwrotnego przeniesienia wierzytelności będzie główna umowa. Innymi słowy, zwrotne przeniesienie Wierzytelności nie będzie udokumentowane żadną odrębną umową, w szczególności umową sprzedaży ani inną umową wskazaną w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Skoro zatem zwrotne przeniesienie wierzytelności nie będzie dokonane na podstawie odrębnej umowy, w szczególności umowy wymienionej w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to zwrotne przeniesienie wierzytelności nie będzie opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych – w ogóle nie będzie podlegało temu podatkowi.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Państwa stanowiska tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie – interpretacja indywidualna Znak: 0111-KDIB3-1.4012.236.2025.3.MG

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

X sp. z.o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.

OSZAR »