Interpretacja indywidualna po wyroku sądu - Interpretacja - null

ShutterStock
Interpretacja indywidualna po wyroku sądu - Interpretacja - 0114-KDIP3-2.4011.204.2023.11.MJ

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

1.ponownie rozpatruję sprawę Pana wniosku z 22 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 10 sierpnia 2023 r. sygn. akt I SA/Kr 570/23 (data wpływu prawomocnego orzeczenia – 17 lutego 2025 r.); i

2.stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 lutego 2023 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek z 22 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Uzupełnił go Pan pismem z 11 kwietnia 2023 r. (data wpływu 11 kwietnia 2023 r.) w odpowiedzi na wezwanie. Pismem z 11 kwietnia 2023 r. (data wpływu 11 kwietnia 2023 r.) wycofał Pan pytanie nr 2 zadane we wniosku. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pana główne źródło zarobków to umowa o pracę w firmie z branży IT. Uzyskuje Pan z tego tytułu roczne dochody mieszczące się w drugim progu podatkowym. Pozostałe źródło dochodu to zakup i zbycie po wyższej cenie walut zagranicznych.

Ani do Pana, ani do Pana dziecka nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym, ani ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pana miejsce zamieszkania przez cały rok podatkowy było w Polsce, nie uzyskiwał Pan żadnych dochodów z zagranicy. Miejscem zamieszkania Pana dziecka była przez cały rok Polska. Pana dziecko w roku podatkowym nie uczyło się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie.

Pana dziecko nie uzyskało w roku podatkowym żadnych dochodów ani przychodów.

Od dnia 13 września 2008 r. był Pan żonaty z AA (PESEL (…)), od dnia 14 października 2011 r. wychowuje Pan syna - BB (PESEL (…), ur. 14 października 2011 r.). Nie jest Pan ojcem ani opiekunem prawnym innych dzieci.

Na rozprawie dnia (…) 2021 r. Sąd Okręgowy w (…) orzekł Pana rozwód, bez orzekania o winie. Wyrok uprawomocnił się dnia (…) 2021 r., a od tego czasu Pana stan cywilny nie uległ zmianie.

Na mocy wyroku rozwodowego władza rodzicielska powierzona została obojgu rodzicom, z określeniem miejsca zamieszkania przy matce. Zasądzono od Pana alimenty na rzecz dziecka w wysokości 900 zł, natomiast nie orzekano o Pana kontaktach z nim. Świadczenie wychowawcze (tzw. 500+) nie zostało ustalone, zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, obojgu rodzicom. Pobiera je wyłącznie Pana była żona. Nie zostało zawarte między Panem i Pana byłą żoną żadne porozumienie dotyczące korzystania z ulgi na dziecko. Pan z takiej ulgi nie korzysta. Od listopada 2021 r. mieszka Pan z byłą żoną osobno – Pan najpierw w (…), w wynajmowanym mieszkaniu przy ulicy (…), a od grudnia 2022 r. w zakupionym przez Pana mieszkaniu w (…), przy ulicy (…). Była żona przez cały czas mieszka w domu przy ulicy (…), w (…) (gmina …). Każde z Was sprawuje opiekę nad synem odrębnie, w swoim miejscu zamieszkania. Opiekę sprawujecie samodzielnie, bez udziału drugiego rodzica. Opieka nad synem jest realizowana w oparciu o przedstawione Sądowi porozumienie wychowawcze. Na mocy tego porozumienia ma Pan sprawować opiekę nad synem w dwutygodniowych cyklach, według następującego schematu:

  • Tydzień 1 – przejmuje Pan opiekę nad synem w czwartek po szkole i oddaje go Pan pod opiekę matki w piątkowy wieczór,
  • Tydzień 2 – przejmuje Pan opiekę nad synem w czwartek po szkole i oddaje go Pan pod opiekę matki w niedzielny wieczór.

Ponadto sprawuje Pan opiekę w jeden tydzień ferii oraz jeden miesiąc wakacji. W skali roku, po odliczeniu czasu w szkole, daje to około 38% czasu spędzonego pod Pana opieką. Ten ramowy plan jest na bieżąco dostosowywany do potrzeb dziecka, np. ze względu na choroby, święta, czy też dodatkowe atrakcje, które dla dziecka Pan lub Pana była żona przygotowaliście (oczywiście osobno). W sytuacjach, gdy z jakiegoś powodu nie może Pan w przypadającym Panu czasie zająć się dzieckiem (np. ze względu na obowiązki zawodowe), oddaje Pan syna pod opiekę Pana rodzicom (dziadkom syna). W czasie, kiedy syn przebywa pod Pana opieką zajmuje się Pan samodzielnie jego wychowaniem, obowiązkami szkolnymi, wyżywieniem i rozrywką, ponosi Pan koszty jego utrzymania, troszczy się Pan o rozwój fizyczny i duchowy syna, zabezpiecza Pan potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, ponosi Pan wydatki związane z wypoczynkiem, pomaga Pan w edukacji szkolnej. Ponosi Pan również koszty zapewnienia mu odpowiednich warunków mieszkaniowych – dotychczas wynajmował Pan, a na koniec roku 2022 kupił Pan, większy niż potrzebny Panu samemu lokal, aby syn miał swój osobny pokój. Poza opłacaniem alimentów, ponoszeniem kosztów mieszkaniowych, kosztów bieżącego utrzymania oraz wypoczynku z Panem, od roku 2022 ponosił Pan również połowę kosztów opieki medycznej nad synem oraz połowę kosztów zajęć dodatkowych (w roku 2022 – tenisowych).

Uzupełnienie

Pana syn uczęszcza do Szkoły Podstawowej w (…) w (…), ul. (…), do klasy (…).

Pytanie

Czy w rozliczeniu PIT za rok 2022 i kolejne (w przypadku braku zmiany stanu prawnego) może Pan wybrać sposób rozliczenia przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci (zgodnie z art. 6 ust. 4d u.p.d.o.f.)?

Pana stanowisko w sprawie

Uważa Pan, że może Pan w zeznaniu PIT za rok 2022 i kolejne wybrać sposób rozliczenia przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci (zgodnie z art. 6 ust. 4d u.p.d.o.f.).

Uzasadnienie:

1.od dnia (…) 2021 r. jest Pan osobą rozwiedzioną i nie zmienił się Pana stan cywilny,

2.ani do Pana, ani do Pana dziecka nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym, ani ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,

3.w ciągu roku podatkowego wychowywał Pan dziecko małoletnie - ustawa o pdof nie wymaga sprawowania opieki przez cały rok,

4.w przypadających Panu według harmonogramu okresach czasu, wychowywał Pan syna samotnie - bez udziału i w oddzieleniu od drugiego rodzica,

5.wychowuje Pan syna z byłą żoną naprzemiennie, ale świadczenie wychowawcze nie zostało, zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, przyznane obojgu rodzicom.

Ponieważ brzmienie ustawy o p.d.o.f. jest w pewnej części zupełnie nowe, nie istnieje jeszcze linia orzecznicza odnosząca się do stanu prawnego tożsamego z obecnym, natomiast w dotychczasowych wyrokach sądów administracyjnych znajdują się wyroki dotyczące większości elementów aktualnie obowiązującej ustawy.

Po pierwsze, należy podkreślić że tak teraz, jak i w poprzednim brzmieniu przepisów dotyczących rozliczenia jako samotny rodzic, samotne wychowywanie nie musi zachodzić przez cały rok: "Samotne wychowywanie nie musi przy tym mieć miejsca przez cały rok podatkowy - jak twierdzi autor skargi kasacyjnej. Taka treść z przepisu tego nie wynika. Wystarczające jest zatem, aby stan taki w roku podatkowym zaistniał." [Wyrok NSA z dnia 5 kwietnia 2017 r. II FSK 573/15].

Po drugie, kluczowy punkt ustawy o p.d.o.f – art. 6 ust. 4d, różni się od poprzedniego brzmienia wyłącznie jednym słowem „Od dochodów >>jednego<< rodzica lub opiekuna prawnego” – w ustawie obowiązującej w roku podatkowym 2022, rozliczenia jako samotny rodzic może dokonać wyłącznie jeden rodzic. Poza tym, brzmienie tego przepisu jest identyczne jak w latach 2011-2021, a zatem można skorzystać z linii orzeczniczej, która wykształciła się przez ten czas. Jednoznacznie określa ona, że do spełnienie kryterium samotnego wychowywania nie jest konieczne całkowite wyłączenie drugiego z rodziców z procesu wychowawczego, a zatem również rodzice wychowujący dziecko naprzemiennie są uprawnieni do rozliczenia jako samotny rodzic.

Stanowisko takie prezentowane jest między innymi w przedstawionych poniżej wyrokach Sądów Administracyjnych.

„Oś sporu w rozpatrywanej sprawie dotyczy wyjaśnienia, czy na gruncie art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. kryterium samotnego wychowywania dziecka jest spełnione również wtedy, gdy rozwiedziony rodzic wychowuje dziecko przez część roku podatkowego naprzemiennie z drugim rodzicem, tj. w odosobnieniu od drugiego rodzica dziecka oraz bez jego udziału, wykonując czynności stanowiące proces wychowania w innym miejscu i czasie niż drugi rodzic.

W przedmiotowej kwestii wielokrotnie wypowiadał się Naczelny Sąd Administracyjny, analizując tożsamy problem prawny m.in. w wyrokach z dnia: 5 kwietnia 2017 r., o sygn. akt II FSK 573/15; 20 maja 2020 r., o sygn. akt II FSK 383/20; z dnia 6 maja 2021 r., o sygn. akt II FSK 412/19, czy też z dnia 14 lipca 2021 r. (dostępne w CBOSA). Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela zawartą tam argumentację, a ocenę prawną wyrażoną w powołanych orzeczeniach w pełni aprobuje. Stąd też w dalszej części uzasadnienia posłuży się argumentacją zbieżną z tą, która została przedstawiona w powyższych wyrokach.

Zgodnie ze stanem faktycznym przyjętym przez WSA w niniejszej sprawie, rozwiedzeni rodzice mieszkający oddzielnie wychowują oraz opiekują się dziećmi "wspólnie" również wówczas, gdy nie przebywają razem ze sobą i z dziećmi w tym samym miejscu i czasie. Inaczej mówiąc, sąd pierwszej instancji przyjął za organem podatkowym, że rozwiedzeni rodzice co do zasady zawsze wychowują i opiekują się dziećmi "wspólnie", tj. również w sytuacji, gdy nie mogąc razem tworzyć pełnej rodziny, przebywają z dziećmi każde z nich odrębnie, w wyznaczonym czasie, nadto bez udziału drugiego z rodziców opiekując się dziećmi i zaspokajając ich życiowe potrzeby, tworząc dom i warunki rozwoju w miejscu swojego oddzielnego zamieszkiwania. Mając powyższe na uwadze, podkreślić należy, że analogiczne zagadnienie prawne – na tle zasadniczo tożsamych stanów faktycznych – było już przedmiotem orzekania przez Naczelny Sąd Administracyjny, z tym wszakże zastrzeżeniem, że rozstrzygnięcia sądów pierwszej instancji były odmienne (zob. np. wyroki NSA z: 17 sierpnia 2021 r., II FSK 3083/19; 14 lipca 2021 r., II FSK 3790/18; 6 maja 2021 r., II FSK 412/19; 12 lutego 2020 r., II FSK 383/20). Skład orzekający w niniejszej sprawie podziela ocenę prawną wyrażoną w powyższych orzeczeniach, korzystając z argumentacji prezentowanej w ich uzasadnieniach.” (Wyrok NSA z 2 grudnia 2021, II FSK 775/19).

„Samotne wychowywanie dzieci w trakcie roku podatkowego, w rozumieniu jakie nadaje temu pojęciu sąd pierwszej instancji oraz Dyrektor KIS w zaskarżonej interpretacji, mogłoby być zrealizowane jedynie w odniesieniu do wdów, wdowców i osób rozwiedzionych, którym przyznano wyłączną władzę rodzicielską, tymczasem art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. na równi przyznaje ulgę wszystkim rodzicom i opiekunom prawnym wychowującym dzieci samotnie, niezależnie od przyczyny pozostawania cywilnie w stanie wolnym. Dodać należy, że akceptacja zawężającej wykładni, a w konsekwencji również możliwości zastosowania art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f., dokonanej przez organ interpretacyjny i sąd pierwszej instancji, budziłaby uzasadnione wątpliwości co do tego, czy ktokolwiek funkcjonujący w społeczeństwie mógłby zostać uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko skoro powszechnie wiadomym jest (fakt notoryjny), że każdego rodzica funkcjonującego z dzieckiem (dziećmi) w określonej społeczności wspierają inne osoby, tj. np. członkowie rodziny bądź nauczyciele” (Wyrok NSA z 23 listopada 2021 r., II FSK 1038/21).

Należy również wspomnieć korzystny dla Pana wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie (sygn. Akt. I SA/Kr 950-22) w sprawie skargi na interpretację Dyrektora KIS z dnia 20 czerwca 2022 r. nr 0113-KDIPT2-2.4011.260.2022.2.DA.

Dalej, szczegółowo należy rozważyć zupełnie nowy punkt ustawy o p.d.o.f: „4f. Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270).”

W związku z nim, z rozliczenia jako samotny rodzic wyłączone są osoby, które dziecko wychowują „wspólnie”.

Analizy leksykalnej słów „wspólnie” oraz „samotnie”, w kontekście wychowania dzieci, wielokrotnie dokonywał Naczelny Sąd Administracyjny:

„Wyraz "wspólny" w jego zasadniczym znaczeniu oznacza m.in. "wykonywanie razem z innymi" (SJP jak wyżej). Jeśli zatem rozwiedziony rodzic nie wykonuje w tym samym czasie i w tym samym miejscu czynności, przy współudziale drugiego rodzica, składających się na proces jego czynności wychowawczych, to wręcz nielogiczne jest twierdzenie, że czyni to wspólnie z drugim rodzicem” (Wyrok NSA z 20 kwietnia 2022 r., II FSK 2030/19).

Z powyższych wyroków jasno wynika, że w Pana przypadku nie zachodzi „wspólne wychowywanie”, więc warunek ten nie wyłącza Pana z rozliczenia jako samotny rodzic. Warunek ten jest doprecyzowany, że w sytuacji, w której dziecko jest wychowywane naprzemiennie i w związku z taką opieką obojgu rodzicom ustalono świadczenie 500+ zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270), również nie jest możliwe preferencyjne rozliczenie. W Pana przypadku mamy do czynienia z opieką naprzemienną, ale świadczenie 500+ nie zostało ustalone obojgu rodzicom, a zatem również i ten warunek nie wyklucza Pana z możliwości skorzystania z rozliczenia jako samotny rodzic.

Należy przy tym podkreślić wagę literalnej wykładni przepisów prawa podatkowego oraz konieczność ścisłego stosowania przepisów, bez wykładni rozszerzającej. Tak w tym wypadku nie można rozszerzająco traktować art. 6 ust 4f, wyłączającego z rozliczenia jako samotny rodzic pewne grupy podatników.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Pana wniosek – 27 kwietnia 2023 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0114-KDIP3-2.4011.204.2023.2.MJ, w której uznałem Pana stanowisko za nieprawidłowe.

Interpretację doręczono Panu 28 kwietnia 2023 r.

Skarga na interpretację indywidualną

17 maja 2023 r. wniósł Pan skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).

Wniósł Pan o:

1. uwzględnienie skargi oraz uchylenie interpretacji indywidualnej z dnia 27 kwietnia 2023 r., znak pisma 0114-KDIP3-2.4011.204.2023.2.MJ,

2. zasądzenie kosztów postępowania od organu na rzecz strony skarżącej według norm przepisanych.

Postępowanie przed sądem administracyjnym/sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w (…) uchylił skarżoną interpretację – wyrokiem z 10 sierpnia 2023 r. sygn. akt I SA/Kr 570/23.

Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 23 sierpnia 2024 r. (data wpływu 30 grudnia 2024 r.) sygn. akt II FSK 182/24 oddalił skargę kasacyjną.

Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 23 sierpnia 2024 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w (…) w ww. wyroku;

ponownie rozpatruję Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1) małoletnie,

2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

- podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140).

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1) stosuje przepisy:

a) art. 30c lub

b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

  • posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dzieci (dziecko);
  • wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka);
  • nieuzyskiwania przez rodzica i dzieci (dziecko) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;
  • nieuzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej;

Wojewódzki Sąd Administracyjny w (…) w wyroku z dnia 10 sierpnia 2023 r. sygn. akt I Sa/Kr 570/23 wskazał, że:

(…) kluczowy dla niniejszej sprawy przepis art. 6 u.p.d.o.f. dotyczący m.in. opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci, ulegał wielokrotnym nowelizacjom.

Dla niniejszej sprawy, kluczowe są dwie nowelizacje. Pierwsza, która miała miejsce z dniem 1 stycznia 2011 r. oraz druga - z dniem 1 stycznia 2022 r. W konsekwencji możemy wyróżnić trzy istotne stany prawne: do 31 grudnia 2010 r., od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2021 r. oraz od 1 stycznia 2022 r. Wniosek o interpretację dotyczy roku 2022 r. zatem w niniejszej sprawie istotny jest obecnie obowiązujący stan prawny (od 1 stycznia 2022 r.).

W stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. przepis art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. miał następujące brzmienie:

"Od osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci:

1) małoletnie,

2) bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3) do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej - podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art.7, z tym, że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie".

Zawierał także w art. 6 ust. 5 u.p.d.o.f. w następującym brzmieniu:

"Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności".

Analizując znaczenie użytego w art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. pojęcia "osoby samotnie wychowującej dzieci", należy mieć na uwadze nowelizację tego przepisu, która od dnia 1 stycznia 2011 r. nadała nową treść normatywną tej regulacji. W wyniku dokonanej nowelizacji w istotny sposób zmianie uległo brzmienie tego przepisu, a uchylając jego ust. 5, ustawodawca zrezygnował z legalnej definicji pojęcia "osoby samotnie wychowującej dzieci". W konsekwencji należy uznać, że zamierzony zabieg ustawodawcy doprowadził do takiego stanu prawnego, w którym status osoby "samotnie wychowującej dzieci" od 1 stycznia 2011 r. może mieć każde z rodziców (nie tylko jeden z rodziców), spełniających pozostałe kryteria określone w art. 6 u.p.d.o.f. W warstwie normatywnej, pomimo drobnej korekty od 1 stycznia 2016 r., przepis ten obowiązywał do 31 grudnia 2021 r.

W ramach tzw. Polskiego ładu przepis art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. miał zostać poddany modyfikacjom, ostatecznie został jednak w całości uchylony. Tym samym ustawodawca zlikwidował analizowaną ulgę.

Ustawą z 9 czerwca 2022 r. (data wejścia w życie 1 lipca 2022 r.) o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z póżn. zm.) w art. 6 po ust. 4b dodano kolejne ust. 4c-4h.

Obecnie ust. 4c obowiązuje w następującym brzmieniu:

"Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku, do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci: 1) małoletnie, 2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, 3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie - podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym".

Zgodnie z ust. 4d:

"W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie".

Nowelizacją do u.p.d.o.f. wprowadzono także art. 6 ust. 4f, który brzmi:

„Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym, co najmniej jedno dziecko, w tym również, gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku, z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140)”.

Dokonując interpretacji przepisów dotyczących ulgi podatkowej ustanowionej przez art. 6 ust. 4c-4e u.p.d.o.f. nie można zapominać, że celem wprowadzenia ulgi było umożliwienie preferencyjnego rozliczenia podatkowego dla tych osób, które w roku podatkowym doświadczyły samotnej, samodzielnej pieczy nad dzieckiem i jego wychowywaniem. Cel ten wpisuje się w idee polityki prorodzinnej Państwa, która na gruncie prawa podatkowego realizowana jest na wiele sposobów (I SA/Łd 324/23 - Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi).

Sąd podkreślił, że:

(…) dokonując wykładni przepisu art. 6 ust.4c u.p.d.o.f. nie można poprzestać na odwołaniu się wyłącznie do reguł wykładni językowej. Konieczne jest skonfrontowanie jej rezultatów z wynikiem interpretacji uzyskanym przy zastosowaniu reguł wykładni funkcjonalnej czy systemowej, tak by w konsekwencji ich stosowania nie doprowadzić do sytuacji nałożenia obowiązków lub przyznania uprawnień pozostających obiektywnie w sprzeczności z istniejącym porządkiem prawnym, czy niewykonalnych. Zastosowanie literalnej wykładni w niniejszej sprawie prowadzi do absurdalnych wniosków. Nie można odwoływać się wyłącznie do słownikowej definicji pojęcia „samotny” zgodnie z którą oznacza ono (1) „żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół”, (2) „znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam", (3) „spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa", (4) „znajdujący się na odludziu", ponieważ prowadziłoby to do konkluzji, że samo posiadanie dziecka wyklucza możliwość bycia samotnym.

Należy zauważyć, że przeciwieństwem pojęcia "samotnego wychowywania dziecka" jest pojęcie "wspólnego wychowywania dziecka". W niniejszej sprawie nie można uznać, że rodzice wychowują i opiekują się dzieckiem „wspólnie”, ponieważ każde z nich odrębnie, w konkretnie ustalonym czasie, bez udziału drugiego z rodziców opiekuje się dzieckiem i zaspokaja jego potrzeby, stwarzając mu odpowiednie warunki rozwoju w miejscu swojego zamieszkania.

W ocenie Sądu:

(…) należałoby przyjąć, że proces wychowywania dziecka realizowany jest przez każdego z rodziców "samotnie". Jeżeli przez część czasu w roku dziecko zamieszkuje u jednego z rodziców, w stosunku do których sąd orzekł rozwód, to rodzic ten w tym czasie samodzielnie, tj. bez wsparcia drugiego rodzica wychowuje dziecko, natomiast przez pozostały czas dziecko wychowuje drugi z rodziców. Każdy z rodziców działa bez wsparcia drugiej osoby i samodzielnie dokonuje czynności związanych z wychowaniem i utrzymaniem dziecka, jednocześnie samodzielnie ponosząc przez część roku podatkowego koszty utrzymania dziecka. Zatem każdy z rodziców sprawujących opiekę i wychowujących dziecko w tak ustalonym systemie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

O wspólnym wychowaniu dziecka nie świadczy fakt powierzenia władzy rodzicielskiej wspólnie obojgu małżonkom. Pojęcia te nie są tożsame, a pojęcie samotnego wychowania dziecka winno być rozpatrywane głównie w kontekście samodzielnego pokrywania przez podatnika kosztów związanych z wychowaniem i utrzymaniem dziecka. Zastosowana przez ustawodawcę preferencja ma bowiem kontekst finansowy.

Sąd dodatkowo zauważył, że:

(…) ustawodawca nie wprowadził żadnych ograniczeń czasowych uzasadniających skorzystanie z tej preferencji, co daje prawo do korzystania z niej zarówno osobom wychowującym dziecko samotnie przez znaczny okres czasu w roku podatkowym jak i osobom, które samotnie wychowują dziecko przez krótki okres roku podatkowego ani też nie powiązał zakresu prawa do skorzystania z preferencyjnego sposobu opodatkowania z czasem samotnego wychowania dziecka w roku podatkowym przez zastosowanie przy obliczaniu podatku korekty dostosowującej prawo do preferencji do faktycznego czasu samotnego wychowywania dziecka w roku podatkowym (przykładowo współczynnika procentowego). W niniejszej sprawie organ w wydanej interpretacji, co do zasady, nie kwestionował prawa do uzyskania preferencji rodzica wychowującego i utrzymującego dziecko samotnie przez część roku podatkowego.

Zgodnie z art. 6 ust. 4f u.p.d.o.f. preferencyjne opodatkowanie nie przysługuje samotnym rodzicom, którzy wychowują co najmniej jedno dziecko wspólnie, rozumiane także jako "naprzemienne" wykonywanie opieki nad dzieckiem w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze. Należy zauważyć, że taka redakcja przepisu nie modyfikuje rozumienia pojęcia "samotnego wychowywania dzieci”, lecz wyklucza jedynie wspólne opodatkowanie w określonym ustawą przypadku. Regulacja ta nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, z uwagi na fakt, że Skarżący nie pobiera żadnego świadczenia wychowawczego.

Przedstawił Pan informacje, z których wynika, że:

1.jest Pan rozwodnikiem,

2.na mocy wyroku rozwodowego władza rodzicielska powierzona została obojgu rodzicom,

3.opieka nad synem realizowana jest w oparciu o przedstawione Sądowi porozumienie wychowawcze, według, którego sprawuje Pan opiekę nad synem w dwutygodniowych cyklach.

4.Nie pobiera Pan żadnego świadczenia wychowawczego.

Zatem mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe, a także uzasadnienie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) z 10 sierpnia 2023 r. sygn. I SA/Kr 570/23 wskazuję, że spełnia Pan warunki określone w art. 6 ust. 4c w związku z art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zatem może Pan zostać uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko.

W konsekwencji, będzie przysługiwało Panu prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia, o którym mowa w tym przepisie jako osobie samotnie wychowującej dziecko za rok 2022. Uprawnienie do omawianego preferencyjnego rozliczania się będzie Panu przysługiwać także za lata kolejne, jeżeli nie zmieni się stan faktyczny lub nie ulegną zmianie przepisy prawa podatkowego w tym zakresie.

Pana stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania pierwotnej interpretacji indywidualnej z 27 kwietnia 2023 r. Nr 0114-KDIP3-2.4011.204.2023.2.MJ, bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku prawomocnego orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) z 10 sierpnia 2023 r. sygn. akt I SA/Kr 750/23 (data wpływu prawomocnego wyroku 17 lutego 2025 r.).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

OSZAR »