Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lutego 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan w sporze sądowym z Bankiem, dostał Pan następującą propozycję rozwiązania sporu (kredyt hipoteczny w CHF).

Ustalenia finansowe dotyczące § 1:

1. Strony potwierdzają, że Klientowi przysługują następujące roszczenia w stosunku do Banku wynikające ze świadczeń spełnionych w wykonaniu Umowy:

• 184.762,28 PLN tytułem rat kapitałowo - odsetkowych;
• 147.761,72 CHF tytułem rat kapitałowo - odsetkowych;
• 7.600,00 PLN tytułem opłaty i prowizje związanej z kredytem,

tym samym Klientowi przysługują w stosunku do Banku roszczenia o zapłatę w wysokości 192.362,28 PLN oraz 147.761,72 CHF, a więc łączne roszczenie o zapłatę w wysokości 842.750,27 PLN, przy czym spłaty dokonane w CHF, zostały przeliczone na PLN po średnim kursie CHF z 13 lutego 2025 r. według Tabeli kursów średnich walut obcych publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl) (dalej jako „Roszczenie Klienta”).

2. Strony potwierdzają, iż w związku z wykonaniem Umowy (wypłatą kapitału kredytu), Bankowi przysługuje w stosunku do Klienta roszczenie o zapłatę 760.000,02 PLN (dalej jako „Roszczenie Banku”).

3. Strony niniejszym dokonują potrącenia Roszczenia Klienta w wysokości 842.750,27 PLN z Roszczeniem Banku w wysokości 760.000,02 PLN, wobec czego wierzytelności te umarzają się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności, a więc do wysokości 760.000,02 PLN.

4. Na skutek dokonanego potrącenia, Bank zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Klienta pozostałej kwoty przysługującego mu roszczenia, tj. 82.750,25 PLN (słownie: osiemdziesiąt dwa tysiące siedemset pięćdziesiąt złotych, 25/100).

5. Bank dodatkowo w ramach Ugody zobowiązuje się dokonać zwrotu na rzecz Klienta kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10.800,00 PLN (100 % stawki minimalnej), która to kwota nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2023 poz. 1935 t. j. z 20 września 2023 r.). Wskazana kwota stanowi górną granicę odpowiedzialności Banku i wyczerpuje w całości roszczenia Klienta z tego tytułu.

6. Bank zobowiązuje się do zapłaty kwoty, o której mowa w ust. 4, w terminie 30 dni od dnia zawarcia Ugody. Bank dokona zapłaty na rachunek o numerze (…).

7. Bank zobowiązuje się do zapłaty kwoty, o których mowa w ust. 5, w terminie 30 dni od dnia zawarcia Ugody. Bank dokona zapłaty na rachunek o numerze (…).

8. W przypadku braku zapłaty kwoty, o której mowa w ust. 4 oraz ust. 5, w terminie określonym w ust. 6 i 7, zostaną naliczone odsetki ustawowe za opóźnienie od następnego dnia po bezskutecznym upływie tego terminu.

9. W związku z zawarciem i wykonaniem Ugody, Strony zgodnie oświadczają, że nie będą występować w przyszłości względem siebie z żadnymi roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień Umowy, w tym związanymi z zawarciem lub wykonywaniem Umowy, a Ugoda w całości wyczerpuje ich wszelkie roszczenia, w tym dochodzone przed Sąd Okręgowy w (…) (sygn. akt (…)) w sprawie z powództwa (…) w (…), w której Klient jest/są Członkiem Grupy przeciwko Bankowi, dochodzone przez klienta indywidualnie przeciwko Bankowi przed sądem Sąd Rejonowy (…) w (…) (sygn. akt (…)).

10. Strony oświadczają, że przed zawarciem Ugody nie przeniosły ani nie zobowiązały się do przeniesienia na rzecz jakichkolwiek osób trzecich jakiegokolwiek roszczenia lub prawa dotyczącego Umowy lub związanego z Umową.

11. W związku z tym, że Klient są/jest Członkiem Grupy w postępowaniu z powództwa (…) w (…), prowadzonym przed Sądem Sąd Okręgowy w (…) [sygn. akt (…)], Klient zobowiązuje się/zobowiązują się poinformować Reprezentanta Grupy i Sąd Okręgowy w (…) o zawarciu ugody oraz że zrzeka/zrzekają się roszczeń objętych postępowaniem grupowym.

12. W związku z zawarciem niniejszej Ugody, w terminie 14 dni od dnia zapłaty przez Bank kwoty wskazanej w ust. 4 powyżej, Klient zobowiązuje się cofnąć pozew przeciwko Bankowi w sprawie indywidualnej toczącej się przed sądem Sąd Rejonowy (…) (sygn. akt (…)) w całości ze zrzeczeniem się roszczenia wraz z żądaniem zasądzenia na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego (pismo stanowi załącznik do niniejszej Ugody).

13. W celu uniknięcia wątpliwości, każda ze Stron zrzeka się wszelkich roszczeń, jakie może mieć względem drugiej Strony w związku z powstałymi kosztami sądowymi w sprawie z powództwa Klienta, w tym kosztami zastępstwa procesowego, ponad kwoty uzgodnione w ust. 5 Ugody. Każda ze Stron zobowiązuje się nie dochodzić kosztów ponad uzgodnione w niniejszej Ugodzie od drugiej Strony, nawet w przypadku ich zasądzenia przez Sąd na rzecz którejkolwiek ze Stron.

14. W związku z zawarciem niniejszej Ugody, Bank wprowadzi modyfikacje w systemie transakcyjnym Klienta uwzględniające Ugodę, zamknie kredyt hipoteczny oraz poinformuje Biuro Informacji Kredytowej (BIK).

15. Strony zobowiązują się współdziałać w zakresie niezbędnym jaki będzie konieczny do realizacji Ugody. W szczególności Bank zobowiązuje się do sporządzenia i wydania w odpowiedniej formie oświadczenia stanowiącego zgodę Banku na wykreślenie hipoteki stanowiącej zabezpieczenie Umowy, w terminie 30 dni od dnia podpisania Ugody.

Pytania

1. Czy po podpisaniu powyższej ugody powstaje obowiązek podatkowy po Pana stronie?

2. Czy od kwoty zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, która jest wyższa od rzeczywiście poniesionych do tej pory kosztów powstaje obowiązek podatkowy?

Pana stanowisko w sprawie

Ad. 1. Obowiązek podatkowy nie powstaje gdyż strony zwracają sobie wzajemnie wypłacone kwoty poprzez potrącenie wzajemnych roszczeń. Nie występuje dochód po żadnej ze stron.

Ad. 2. Obowiązek podatkowy powstaje, gdyż kwota kosztów zastępstwa procesowego jest wyższa niż rzeczywiście poniesione koszty.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazał Pan, że na podstawie ugody bank dokona potrącenia wzajemnych roszczeń, w wyniku których będzie zobowiązany do wypłaty pozostałej kwoty przysługującego Panu roszczenia. Ponadto, bank wypłaci również koszty zastępstwa procesowego.

Powziął Pan wątpliwość, czy po Pana stronie powstanie obowiązek podatkowy z tego tytułu.

Należy zatem przeanalizować skutki podatkowe powyższych czynności.

Zwrot w wyniku potrącenia wzajemnych roszczeń

Ugoda - jako jeden z typów umów - regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 ustawy z 23 kwietnia 1964 r Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem:

Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

Pana skutki podatkowe z tytułu wypłaty kwoty określonej przez bank

Jak wynika z opisu sprawy, Bank zaproponował Panu zawarcie ugody, na mocy której dokona potrącenia wzajemnych roszczeń i na skutek dokonanego potrącenia dokona zwrotu pozostałej kwoty przysługującego Panu roszczenia, w skład którego wchodzą raty kapitałowo-odsetkowe oraz opłaty i prowizje związane z zaciągniętym kredytem.

W przypadku zwrotu wcześniej wpłacanych środków pieniężnych - taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo - po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc w wyniku wzajemnych potrąceń wierzytelności otrzyma Pani od banku zwrot środków pieniężnych z tytułu wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych oraz opłat i prowizji związanych z zaciągniętym kredytem, to otrzymany przez Pana zwrot nie będzie stanowił przychodu.

Tym samym - nie będzie na Panu ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest więc prawidłowe.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Zatem kwota zwrotu, w części odpowiadającej kosztom faktycznie przez Pana poniesionym nie będzie stanowić po Pana stronie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z Pana własnych środków, a następnie mają zostać Panu zwrócone. Kwota ta będzie więc stanowić zwrot poniesionych wcześniej wydatków - nie będzie więc dochodem podlegającym opodatkowaniu.

Natomiast zwrot kosztów w części przewyższającej koszty faktycznie poniesione, będzie stanowić dla Pana przysporzenie majątkowe z uwagi na fakt, że w tej części kwota ta będzie stanowić wypłatę kosztów sądowych, których Pan nie poniósł. Tym samym, powstanie z tego tytułu przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zatem Pana stanowisko w zakresie pytania nr 2 również jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydając interpretacje indywidualną nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym. Dlatego też, nie odniosłem się do kwot wskazanych we wniosku.

Jednocześnie wskazuję, że zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pan, to interpretacja wywołuje skutki podatkowe wyłącznie dla Pana.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.