Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 lutego 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 10 lutego 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Na podstawie umowy z dnia (...) 2003 r. (...) (obecnie (...)) udzielił Pani kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF w kwocie (...) zł na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu z rynku wtórnego, pokrycie kosztów prowizji banku, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego oraz na pokrycie prawnego zabezpieczenia kredytu. Kredyt był związany z realizacją własnych potrzeb mieszkaniowych. Kredyt został zabezpieczony hipoteką umowną oraz wekslem in blanco. Nie korzystała Pani z ulgi odsetkowej.

W mieszkaniu zamieszkiwała Pani wraz z dziećmi. Jest Pani osobą rozwiedzioną. Z uwagi na chorobę kręgosłupa i problemy z poruszaniem się po schodach sprzedała Pani mieszkanie w roku 2014. Kredyt oraz hipoteka została przeniesiona za zgodą banku na inne zakupione na potrzeby własne i rodziny mieszkanie, gdzie Pani zamieszkuje, kontynuowała Pani spłatę kredytu. W roku 2023 dokonała Pani całkowitej spłaty kredytu.

Za pośrednictwem kancelarii prawnej w roku 2024 złożyła Pani pozew o uznanie umowy za nieważną w związku z zawarciem w umowie klauzul abuzywnych i zapłatę kwoty (...) zł tytułem nienależnie uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych oraz opłat związanych z kredytem wraz z należnymi odsetkami ustawowymi od dnia następnego od doręczenia pozwu oraz kwoty (...) zł tytułem części nienależnie nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych wraz z należnymi odsetkami ustawowymi.

Sprawa zawisła przed sądem okręgowym w (…). Nie zapadł jeszcze wyrok w tej sprawie.

W toku procesu bank kierował do Pani propozycje zawarcia ugody pozasądowej, a obecnie bank przedstawił propozycję ugody sądowej celem polubownego zakończenia sporu.

W treści ugody bank zaproponował zwrot kwoty (...) zł. W ugodzie jest zapisane zobowiązanie dotyczące wycofania przez Panią pozwu przeciwko bankowi za zrzeczeniem się roszczeń. Bank nie precyzuje w treści ugody z jakiego tytułu jest zwrot.

W treści ugody znajduje się zapis:

„...kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w wyniku zwrotu, w odniesieniu do kwoty wskazanej w ugodzie, po jego stronie nie powstaje przychód podatkowy, a w związku z tym na banku nie ciąży obowiązek informacyjny, tj. Obowiązek przygotowania informacji PIT-11 dla kwoty zwrotu.

Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, iż bank wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie stanu faktycznego powstałego w wyniku zawartej ugody, co do tego czy po stronie kredytobiorcy powstanie przychód związany za zwrotem wskazanym w ugodzie, a tym samym na banku nie ciąży wyżej opisany obowiązek informacyjny. Bank otrzymał interpretację indywidualną i zamieścił o niej komunikat na stronie internetowej (...)”.

Na stronie banku znajduje się informacja w tym zakresie, do której bank Panią odesłał:

„... ugody dotyczące kredytów lub pożyczek zasadniczo mają skutki podatkowe. W wyniku zwolnienia z długu (umorzenia) po stronie kredytobiorcy lub pożyczkobiorcy powstaje przychód do opodatkowania. Jeśli kwoty umorzenia nie obejmuje ulga podatkowa, to jako bank mamy obowiązek wystawić informację PIT-11 o przychodzie z tytułu ugody. Zgodnie z prawem musimy przygotować ją za zakończony rok kalendarzowy.

Natomiast na podstawie odpowiedniej ugody możemy również zwrócić kredytobiorcy lub pożyczkobiorcy część kwot, które wcześniej wpłacił na spłatę rat kapitałowo-odsetkowych. Zgodnie z interpretacją podatkową dyrektora krajowej informacji skarbowej w takiej sytuacji bank nie musi wystawiać Informacji PIT-11 z tytułu zwrotu. Zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej takie zwroty nie są przychodem podatkowym, więc nie wiążą się z obowiązkiem informacyjnym”.

Negocjowana jest także zapłata przez bank odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych od dnia doręczenia pozwu.

Ugoda nie jest jeszcze podpisana. Podpisanie ugody planowane jest w 2025 roku.

Pytanie

1.Czy prawdziwe jest twierdzenie, że zwrot spłaconych rat kapitałowo-odsetkowych nie powoduje powstania przychodu i nie jest przysporzeniem majątkowym, a jest jedynie zwrotem części środków pieniężnych wpłaconych z własnych środków pieniężnych na poczet rat kapitałowo-odsetkowych z tytułu spłaty spornej umowy kredytu i nie powoduje obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. O podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy przeniesienie zaciągniętego kredytu i hipoteki na inną niż pierwotnie nieruchomość spowoduje konieczność zapłaty podatku dochodowego od zaproponowanego przez bank zwrotu?

3.Czy prawdziwe jest twierdzenie, iż odsetki ustawowe w przypadku zwrotu ich przez bank korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, w odniesieniu do pytania nr 1, kwota nadpłaty kredytu, która zostanie zwrócona w ramach ugody nie jest dochodem opodatkowanym podatkiem PIT. Po Pani stronie jako kredytobiorcy nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego z tytułu otrzymanego zwrotu kwoty nadpłaty kredytu w ramach ugody z bankiem. W wyniku zawarcia ugody jako kredytobiorca otrzymuje Pani niejako ekwiwalent środków pieniężnych, które na mocy umowy kredytowej zostały przekazane z Pani środków na rzecz banku w ramach spłaty rat kredytowo-odsetkowych, zgodnie z harmonogramem spłaty kredytu. Jako klient otrzymuje Pani środki będące ekwiwalentem wydatków, które zostały poniesione z Pani własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w Pani majątku, a jest to jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w Pani majątku. W konsekwencji można uznać, że taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie Pani majątku, ani poprzez zwiększenie aktywów, ani poprzez zmniejszenie pasywów. W związku z tym po Pani stronie nie powstanie przychód podatkowy.

Tym samym w Pani ocenie kwota zwrotu nie podlega opodatkowaniu podatkiem PIT.

W Pani ocenie, w odniesieniu do pytania nr 2, przeniesienie zaciągniętego kredytu i hipoteki na inną niż pierwotnie nieruchomość nie ma wpływu na powstanie konieczności zapłaty podatku dochodowego od zaproponowanego przez bank zwrotu. Kredyt został pierwotnie zaciągnięty przez Panią na realizację własnych celów mieszkaniowych i na jedną nieruchomość, a późniejsze przeniesienie hipoteki na inną nieruchomość i dalsza spłata kredytu nie zmienia tego faktu.

W Pani ocenie, w odniesieniu do pytania nr 3, odsetki ustawowe zwrócone przez bank w ramach ugody korzystają ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt. 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, zgodnie z którym:

Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźnie postanowienie.

Ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z ww. Przepisem: wolne od podatku dochodowego są: odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT zwalnia od opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych.

Skoro zwrot nienależnie pobranego świadczenia przez bank nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to odsetki zapłacone przez bank z tego tytułu też nie podlegają opodatkowaniu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:

Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma otwarty charakter – nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe, które można przypisać do tego źródła.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty ustalonej w ugodzie kwoty (...) zł wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wyjaśniłem definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

We wniosku wskazała Pani, że bank udzielił Pani kredytu hipotecznego w kwocie (...) zł. W wyniku realizacji zawartej umowy kredytowej wpłaciła Pani do banku kwotę (...) zł tytułem nienależnie uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych oraz opłat związanych z kredytem.

Wobec powyższego, skoro kwota (...) zł, której wypłatę proponuje Pani w propozycji ugody sądowej bank, będzie mieścić się w kwocie wpłaconej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego to jej otrzymanie nie powoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie będą Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie będzie skutkowało po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Odnosząc się do kolejnej wątpliwości, którą wyraziła Pani w pytaniu nr 2 wskazuję, że przeniesienie zaciągniętego kredytu i hipoteki na inną nieruchomość pozostaje bez wpływu na powyższe.

Pani stanowisko w powyższym zakresie uznałem za prawidłowe.

Przechodząc do kwestii opodatkowania odsetek ustawowych wskazuję co następuje.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy Kodeks cywilny, zgodnie z którym:

Kwota otrzymanych odsetek stanowi przychód, ale nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Ustawą z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z ww. przepisem:

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia zatem z opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro proponowany przez bank na Pani rzecz zwrot kwoty nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone Pani od tej kwoty odsetki związane z opóźnieniem w jej wypłacie będą korzystały ze zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pani stanowisko w powyższym zakresie uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.