Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
16 marca 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 16 marca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymania zwrotu na podstawie ugody z bankiem. Uzupełnił go Pan pismem z 19 marca 2025 r. (wpływ 19 marca 2025 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
(…) 2008 r. wraz z małżonką zawarł Pan umowę (…) o kredyt hipoteczny we frankach szwajcarskich (CHF). Kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej i nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.
W związku z obecnością w umowie klauzul abuzywnych sprawa została skierowana na drogę postępowania sądowego. (…) 2024 r. zawarł Pan ugodę z bankiem, na mocy której strony rozwiązały umowę kredytu, a bank zobowiązał się do zapłaty kwoty (…) PLN, z czego (…) PLN to koszty procesowe. Otrzymana kwota, bez kosztów procesowych, to (…) PLN i jest zwrotem wpłaconych przez Państwa odsetek.
Bank wystawił zarówno Panu, jak i Pana małżonce formularze PIT-11 (2 razy po (…) PLN), kwalifikując całą sumę (…) PLN jako „świadczenie”.
Jednocześnie spełniają Państwo warunki do skorzystania z ulgi podatkowej przewidzianej w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592).
Na dzień podpisania ugody dokonali Państwo spłaty kredytu w łącznej kwocie (…) PLN, co przewyższało wartość kapitału wypłaconego przez bank, wynoszącego (…) PLN. Bank, w ramach ugody, zobowiązał się do zwrotu kwoty (…) PLN, stanowiącej różnicę między faktycznie wpłaconymi środkami a otrzymanym kapitałem. Mimo że ekonomicznie kwota (…) PLN jest zwrotem zapłaconych odsetek i nie stanowi przychodu po Państwa stronie w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bank nie określił jej w ten sposób i wystawił PIT-11.
Stan na dzień zawarcia kredytu ((…) 2008 r.):
-kwota kredytu: (…) CHF;
-kapitał otrzymany od Banku: (…) PLN.
Stan na dzień zawarcia ugody ((…) 2024 r.):
-kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): (…) CHF;
-kapitał bieżący (niewymagalny): (…) CHF;
-kapitał przeterminowany (wymagalny): (...) CHF;
-odsetki zapadłe niespłacone (wymagalne): (...) CHF;
-odsetki zapadłe podwyższone (wymagalne): (...) CHF;
-kwoty wpłacone na rzecz Banku: (…) PLN i (…) CHF.
Średni kurs Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień ugody ((…) 2024 r.) to CHF/PLN (…), czyli wpłacone na rzecz banku środki to (…) PLN i (…) PLN co łącznie daje (…) PLN.
Różnica miedzy kapitałem otrzymanym od banku ((…) PLN) a wpłaconymi przez Państwa środkami na rzecz banku ((…) PLN) wynosi (…) PLN.
W wyniku ugody bank zobowiązał się do zapłacenia (…) PLN, z czego (…) PLN to koszty procesowe. Otrzymana kwota bez kosztów procesowych to (…) PLN. Bank rozbił tą kwotę na pół i wystawił dwa razy PIT-11 Panu i Pana małżonce po (…) PLN.
Pytanie
Czy bank postąpił prawidłowo, wystawiając Panu PIT-11 na kwotę (…) PLN, oraz czy kwota ta powinna zostać uznana za podlegającą zwolnieniu z opodatkowania na podstawie ww. Rozporządzenia/Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie, bank powinien uwzględnić zwolnienie wynikające z Rozporządzenia i skorygować oba wystawione PIT-11 (Pana i małżonki), wykazując w nich kwoty (…) PLN jako wolne od podatku. Kwota ta stanowi zwrot nadpłaconych odsetek, a nie dodatkowy dochód, dlatego nie powinna być traktowana jako podlegająca opodatkowaniu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 omawianej ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Przystępując do oceny skutków podatkowych otrzymania przez Pana wskazanego we wniosku zwrotu, na podstawie zawartej z bankiem ugody dotyczącej zaciągniętego przez Pana kredytu hipotecznego, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Stosownie natomiast do art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Odnosząc się do skutków podatkowych otrzymania przez Pana ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że jak wyżej wyjaśniono definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
W opisanej przez Pana sytuacji bank w ramach ugody zobowiązał się do zwrotu kwoty, stanowiącej różnicę między faktycznie wpłaconymi środkami a otrzymanym kapitałem. Tym samym kwota zwrotu stanowi nadwyżkę wpłaconych przez Państwa środków ponad wypłacony Państwu kapitał. Zatem kwota zwrotu otrzymana na podstawie ugody nie spowodowała faktycznego przyrostu w Pana majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w Pana majątku. Wobec tego zwrot ten nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów, a tym samym po Pana stronie jako kredytobiorcy nie powstał przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu.
W związku z powyższym, otrzymany przez Pana na podstawie ugody zwrot środków, nie stanowi dla Pana przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Bank nie miał zatem obowiązku wystawienia dla Pana informacji PIT-11. Tym samym nie ciąży na Panu obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Odnosząc się do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.), na które się Pan powołuje przedstawiając własne stanowisko w sprawie, wyjaśniam, że ustawodawca w ww. rozporządzeniu przewidział możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego w odniesieniu do dochodów (przychodów) związanych m.in. z umorzeniem kredytu hipotecznego udzielonego na cele mieszkaniowe. Pana wniosek nie dotyczy jednak skutków podatkowych wynikających z umorzenia Panu wierzytelności. Wniosek dotyczy skutków podatkowych otrzymania przez Pana od banku kwoty stanowiącej nadpłatę dokonaną przez Pana z tytułu spłaty kredytu hipotecznego, do której to sytuacji nie ma zastosowania wskazane przez Pana rozporządzenie Ministra Finansów.
Prawidłowo uważa Pan, że zwrot środków, które otrzymał Pan od Banku, nie podlega opodatkowaniu, jednakże fakt ten wynika z innych przyczyn niż wskazał Pan we wniosku. Zatem – w myśl zasady, że wadliwa argumentacja prawna, przy prawidłowo wywiedzionym skutku prawnym, winna skutkować uznaniem stanowiska podatnika za nieprawidłowe – Pana stanowisko uznałem za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.