Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 marca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 28 kwietnia i 9 czerwca 2025 r. (wpływ). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Jest Pani zatrudniona na podstawie umowy o pracę jako pracownik. Z tego tytułu osiąga dochód w postaci comiesięcznego wynagrodzenia. Z podatku dochodowego od osób fizycznych rozlicza się Pani według skali podatkowej.

W okresie, którego dotyczy wniosek, podlegała, podlega i będzie Pani podlegać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

W stosunku do Pani bądź do jej dzieci:

-nie miały/mają/będą miały zastosowania przepisy art. 30c (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) - w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

-nie miały/mają/będą miały zastosowania przepisy z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Posiada Pani dwoje dzieci: córkę urodzoną w 2006 r. oraz syna urodzonego w 2012 r.

Związek małżeński zawarty (...) 2005 r. został rozwiązany przez rozwód bez orzekania o winie – wyrokiem z (...) 2019 r. przez Sąd Okręgowy w (...).

Władza rodzicielska względem dwójki ww. dzieci (rocznik 2006 oraz 2012) została pozostawiona obojgu rodzicom (Pani oraz ojcu dzieci) w systemie opieki naprzemiennej.

Starsze dziecko, na dzień złożenia wniosku, jest już pełnoletnie i mieszka z Panią na stałe (decyzja dziecka). Córka obecnie jest uczniem w klasie (...) w (...). Młodszy syn jest niepełnoletni i uczęszcza do Szkoły Podstawowej. Na dzień złożenia wniosku, młodszy syn cały czas jest w systemie opieki naprzemiennej (tydzień na tydzień).

Od dnia rozwodu nie weszła Pani ponownie w formalny związek małżeński.

W przypadającym czasie opieki naprzemiennej samodzielnie zajmuje się Pani dziećmi, bez wsparcia drugiego rodzica. W Pani mieszkaniu dzieci posiadają własne pokoje wyposażone we wszystkie niezbędne meble, sprzęty, zabawki, książki, ubrania itp. Wszystkimi czynnościami rodzicielskimi zajmuje się Pani samodzielnie – odprowadzanie do i z szkoły, przygotowywanie posiłków, dbanie o higienę, zabawę, naukę, zapewnianie opieki medycznej, zakup leków, jedzenia, dbanie o kondycję fizyczną. Obowiązki wychowawcze realizuje Pani oddzielnie od ojca dzieci, samodzielnie, bez współpracy i wsparcia, zabezpieczając wszelkie potrzeby bytowe.

Ojciec dzieci nie rozlicza się jako samotny rodzic.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Wniosek dotyczy rozliczeń podatkowych za lata 2020-2024.

W latach 2020-2024 uzyskała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej (umowa o pracę).

Orzeczenie sądu o rozwodzie uprawomocniło się w dniu (...) 2019 r.

Pani córka – po uzyskaniu pełnoletności – nie otrzymywała oraz nie otrzymuje zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.

Pani córka obecnie jest uczniem klasy (...) w (...), a zatem uczy się w szkole, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczpospolitej Polskiej oraz w innym państwie. W latach 2020-2024 była uczniem w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczpospolitej Polskiej oraz w innym państwie.

Pani córka po uzyskaniu pełnoletności, tj. od 2024 r. nie uzyskała dochodów oraz nie uzyskała przychodów – w łącznej wysokości przekraczającej dwukrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu 2024 r., o których mowa w art. 6 ust. 4e cytowanej ustawy.

Świadczenie wychowawcze (tzw. 500+/800+) na dzieci – w okresie którego dotyczy wniosek – zostało ustalone obydwojgu rodzicom po połowie.

W okresie, którego wniosek dotyczy – poza dziećmi, o których mowa we wniosku – nie była i nie jest Pani matką dla innego dziecka.

Pani oraz ojciec dzieci (Pani były mąż) przedstawili sądowi porozumienie rodzicielskie zwierające zasady sprawowania pieczy naprzemiennej. W latach 2020-2024 samotnie wychowywała i sprawowała Pani opiekę nad małoletnimi dziećmi (synem i córką). Wyrokiem z (...) 2019 r. Sądu Okręgowego w (...) władza rodzicielska względem dwójki dzieci została pozostawiona obojgu rodzicom w systemie opieki naprzemiennej (tydzień na tydzień). W tym czasie rodzice nie wychowywali i nie opiekowali się dziećmi „wspólnie” (tj. jednocześnie w tym samym czasie i miejscu), ale każde z nich odrębnie, w wyznaczonym i uzgodnionym czasie, bez udziału drugiego z rodziców. Wychowywanie dzieci realizowane było przez każdego z rodziców „samotnie”, bez udziału drugiego z rodziców w określonym przedziale czasowym w obrębie każdego roku.

W przypadku syna – w latach 2020-2024 – opieka oraz jego wychowywanie odbywało się w systemie opieki naprzemiennej.

W przypadku córki – w latach 2020-2021 – opieka oraz jej wychowywanie odbywało się w systemie opieki naprzemiennej. Od roku 2022 – zgodnie z jej decyzją – córka mieszka tylko i wyłącznie z matką. W związku z czym, w jej przypadku od roku 2022 opieka naprzemienna nie ma zastosowania. Samotnie wychowywała i sprawowała Pani opiekę nad córką. W roku 2024 córka uzyskała pełnoletność i nabyła pełną zdolność do czynności prawnych.

W roku 2020, w stosunku do Pani oraz jej dzieci, nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pytanie

Czy w przedstawionym stanie faktycznym ma Pani prawo do skorzystania z preferencyjnej formy opodatkowania przewidzianej w art. 6 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.) oraz w art. 6 ust. 4c-4f ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.) jako osoba samotnie wychowująca małoletniego syna oraz pełnoletnią uczącą się w klasie maturalnej córkę, tj. czy jest Pani uprawniona do tego, by w odniesieniu do jej dochodów podatek został określony w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, w odniesieniu do przytoczonego stanu faktycznego, spełnia ona przesłanki osoby samotnie wychowującej dziecko. Ma Pani prawo do skorzystania z preferencyjnej formy opodatkowania przewidzianej w art. 6 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.) oraz w art. 6 ust. 4c-4f ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.) jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

W opisanym przypadku rodzice nie wychowują i nie opiekują się dziećmi „wspólnie” (tj. jednocześnie w tym samym czasie i miejscu), ale każde z nich odrębnie, w wyznaczonym i uzgodnionym czasie, bez udziału drugiego z rodziców. Obydwoje opiekują się dziećmi i zaspokajają ich życiowe potrzeby. Zatem wychowywanie dzieci realizowane jest przez każdego z rodziców „samotnie”, bez udziału drugiego z rodziców w określonym przedziale czasowym w obrębie każdego roku. O wspólnym (będącym antonimem samotnego), wychowaniu dzieci, nie świadczy fakt powierzenia władzy rodzicielskiej wspólnie obojgu małżonkom.

W związku z tego typu sytuacją, funkcjonuje szerokie orzecznictwo w pełni podzielające ww. pogląd, np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku II FSK 182/24 z 23 sierpnia 2024 r. stwierdza między innymi: „Odczytując zatem normę z art. 6 ust. 4c, 4d i 4f updof przez zapisy Konstytucji RP, jako konkretyzację jej zasad, odnoszących się do szczególnej ochrony rodzin, w tym rodzin niepełnych, analizowaną regulację należy odczytywać przez pryzmat trudnego społecznie zjawiska wychowywania dzieci w niepełnych rodzinach i wsparcia Państwa w ich wychowaniu. Tworząc ten przepis ustawodawca miał przede wszystkim na względzie dobro dzieci wychowujących się w rozbitych lub niepełnych rodzinach. Intencją ustawodawcy nie było wobec tego to, aby warunkiem skorzystania z preferencji podatkowych było wyeliminowanie jednego z rodziców z procesu wychowywania dzieci.” oraz „Wykładni przepisów art. 6 ust. 4c, 4d i 4f updof należy dokonywać w sposób prokonstytucyjny uwzględniając „dobro rodziny” w rozumieniu art. 71 ust. 1 Konstytucji RP. Skoro ustawodawca postanowił dokonać zmiany przepisów regulujących tzw. ulgę dla samotnych rodziców w tracie roku podatkowego, to znaczy, że wykładni przepisów art. 6 ust. 4c i 4f updof należy dokonywać w sposób neutralny dla ich adresatów bądź też poprawiający ich sytuację, zgodnie z zakazem wstecznego działania prawa wywodzonym z art. 2 Konstytucji RP. W konsekwencji uznać należy, że zmiany normatywne wprowadzone formalnie od 1 lipca 2022 r. z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2022 r. w odniesieniu do dochodów osób samotnie wychowujących dzieci należy rozumieć jako mające wyłącznie charakter doprecyzowujący regulację prawną przewidzianą w art. 6 ust. 4 updof w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r. Zatem wątpliwości dotyczące wykładni językowej art. 6 ust. 4c updof w odniesieniu do zakresu pojęcia „dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego” należy rozstrzygać na korzyść podatników, w kontekście możliwości zastosowania preferencji przewidzianych w art. 6 ust. 4d updof przez tego rodzica lub tych rodziców, którzy posiadając status osoby samotnie wychowującej dzieci, złożą stosowny „wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym”.

Powyższy, prokonstytucyjny sposób wykładni art. 6 ust. 4c updof uwzględnia założenie o racjonalnym ustawodawcy, który winien regulować normy prawne w sposób przejrzysty i jasny, wskazując precyzyjnie adresatów owych norm, zgodnie z zasadą określoności jako jedną z reguł prawidłowej legislacji, wynikających z klauzuli demokratycznego państwa prawnego. Na tej zasadzie należy również stwierdzić, że używanie przez ustawodawcę pojęcia „dzieci” (w liczbie mnogiej) nie stanowiło do 31 grudnia 2021 r. (art. 6 ust. 4 updof) oraz nie stanowi (art. 6 ust. 4c updof) ograniczenia prawa do tzw. ulgi dla osoby samotnie wychowującej tylko jedno dziecko.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 6 ust. 4 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

-podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Powyższy art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został uchylony. Ustawodawca – na mocy art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265) – dodał art. 6 ust. 4c, ust. 4d, ust. 4e i ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.

I tak, na mocy art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

-podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Art. 6 ust. 4e omawianej ustawy stanowi, że:

Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub

2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152

-w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 2194 oraz z 2024 r. poz. 1615), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

W myśl art. 6 ust. 4f cytowanej ustawy:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2024 r. poz. 1576).

Na mocy art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 ww. ustawy – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Stosownie do art. 6 ust. 8 omawianej ustawy w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.):

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:

1) stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

-w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Na gruncie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, dodanego przez art. 9 pkt 7 ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427):

W przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.

Art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, stanowi, że:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1) stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

-w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw wynika, że:

Przepisy art. 6 ust. 4c–4h, 8 (…) ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, (…) stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.

Przepis art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie.

Przy czym, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje dla potrzeb jej wykładni i stosowania samotnego wychowywania, ani nie odsyła w tym zakresie do odrębnych regulacji.

Dla ustalenia znaczenia „samotnie” oraz „wychowywać” należy zatem odwołać się w pierwszej kolejności do językowych reguł interpretacyjnych.

Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN „wychować — wychowywać” to: (1) «zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności)), (2) «przygotować kogoś do pracy w jakiejś dziedzinie».

Zatem, „wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

Natomiast, „samotny” to: (1) «żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół», (2) «znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam», (3) «spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa», (4) «znajdujący się na odludziu».

W świetle powyższego, przez samotne wychowywanie, o którym mowa w art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy rozumieć wychowywanie w pojedynkę, tj. bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym dziecka.

Kiedy każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dziecka oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich.

Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

W przedmiotowej sprawie, wskazała Pani, że Pani oraz ojciec dzieci (Pani były mąż) przedstawili sądowi porozumienie rodzicielskie zwierające zasady sprawowania pieczy naprzemiennej. Wyrokiem z (...) 2019 r. Sądu Okręgowego w (...) władza rodzicielska względem dwójki dzieci została pozostawiona obojgu rodzicom w systemie opieki naprzemiennej (tydzień na tydzień). W przypadku syna – w latach 2020-2024 – opieka oraz jego wychowywanie odbywało się w systemie opieki naprzemiennej. W przypadku córki – w latach 2020-2021 – opieka oraz jej wychowywanie odbywało się w systemie opieki naprzemiennej. Natomiast, od 2022 r. Pani córka, mieszka tylko i wyłącznie z Panią. W związku z czym, w jej przypadku od roku 2022 opieka naprzemienna nie ma zastosowania (samotnie wychowywała i sprawowała opiekę nad córką). W roku 2024 córka uzyskała pełnoletność i nabyła pełną zdolność do czynności prawnych. Świadczenie wychowawcze (tzw. 500+/800+) na dzieci – w okresie którego dotyczy wniosek – zostało ustalone obydwojgu rodzicom po połowie.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, stwierdzam że nie sposób uznać Panią za osobę samotnie wychowującą dziecko, w rozumieniu art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie wychowywała Pani dzieci sama, tj. bez wsparcia ich ojca. W przedstawionym przez Panią opisie zdarzenia – w tak zorganizowanym trybie wykonywania władzy rodzicielskiej i sprawowania opieki przez obojga rodziców – nie można przyjąć, że zachodziły dwa odrębne procesy wychowania, tj. osobny samotny proces przeprowadzał ojciec w swoim czasie, gdy dzieci u niego zamieszkiwały i przebywały z nim, a zupełnie inny proces wychowywania zachodził podczas, gdy dzieci zamieszkiwały i przebywały z Panią.

Nie można zgodzić się z Panią, że w opisanym przypadku rodzice nie wychowują i nie opiekują się dziećmi „wspólnie” (tj. jednocześnie w tym samym czasie i miejscu), ale każde z nich odrębnie, w wyznaczonym i uzgodnionym czasie, bez udziału drugiego z rodziców. Wyjaśniam, że wychowania dziecka nie da się „podzielić”, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składa się wspólna praca obojga rodziców.

Samodzielna opieka nad dzieckiem nie jest równoznaczna z samotną opieką. Fakt, że Pani zajmowała się dziećmi w ustalonym czasie, czyli samodzielnie i w tym czasie ich ojciec nie uczestniczył w wychowaniu dzieci, nie oznacza że mamy do czynienia z samotnym wychowaniem przez Panią dzieci. W rodzinach pełnych również rodzice nie wychowują dzieci równocześnie. Nie zawsze bowiem opiekują się dzieckiem w tym samym miejscu i czasie.

Podczas sprawowania opieki przez rodziców pozostających w związku małżeńskim (podobnie jak rodziców stanu wolnego) może zachodzić taka sytuacja, że w pewnym momencie dnia (a w szczególnych sytuacjach nawet w określonych dniach) dzieckiem zajmuje się tylko matka, innym razem tylko ojciec, jednakże w takiej sytuacji nie ma mowy o samotnym wychowywaniu dziecka.

Przyjęcie odmiennej wykładni od zaprezentowanej przez organ, stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej preferencji podatkowej, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.

W konsekwencji, nie może Pani skorzystać z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko, na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za lata 2020-2021.

Odnosząc się do możliwości skorzystania przez Panią z omawianej preferencji za lata 2022-2024, wyjaśniam że przedstawiona wyżej wykładnia pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” ma zastosowanie również od 1 stycznia 2022 r.

Ustawodawca poprzez dodanie sformułowania „Od dochodów jednego rodzica”, w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, doprecyzował że preferencyjne rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca dziecko może przysługiwać wyłącznie jednemu z rodziców, który samotnie wychowuje dziecko/dzieci.

Co więcej od 1 stycznia 2022 r. na szczególne uwzględnienie zasługuje zmiana normatywna wynikająca z art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na mocy tego przepisu nie przyznaje się preferencji osobie, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko. Dotyczy to również sytuacji, gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

I tak, co do zasady, świadczenie wychowawcze, o którym mowa w art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – na mocy art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci – przysługuje albo matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu tego rodzica.

W art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci ustawodawca zastrzegł natomiast, że w przypadku opieki naprzemiennej orzeczonej przez sąd kwotę świadczenia wychowawczego ustala się w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia. Zatem na mocy tego przepisu każdemu z rodziców, który – na mocy orzeczenia sądu – wykonuje opiekę naprzemienną nad małoletnim dzieckiem przysługuje świadczenie wychowawcze ustalone w sposób wskazany w tym przepisie.

Wobec powyższych wyjaśnień, nie może Pani również rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko, na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za lata 2022-2024.

W Pani sytuacji wystąpiła negatywna przesłanka, o której mowa w art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uniemożliwiająca Pani skorzystanie z omawianej preferencji. Wskazała Pani bowiem, że zgodnie z rozstrzygnięciem sądu Pani syn pozostawał w systemie opieki naprzemiennej (tydzień na tydzień), w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze, zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Natomiast, jak stanowi art. 6 ust. 4f ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w art. 6 ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

W związku z brzmieniem art. 6 ust. 4f ww. ustawy, bez znaczenia pozostaje fakt, że od 2022 r. Pani córka mieszka wyłącznie z Panią, w związku z czym opieka naprzemienna nie ma zastosowania (od 2022 r. do momentu uzyskania przez nią pełnoletności w 2024 r., samotnie wychowywała i sprawowała Pani nad nią opiekę), skoro opieka naprzemienna względem Pani drugiego małoletniego dziecka była realizowana (tydzień na tydzień), tj. wspólnie z jego ojcem wychowywała Pani syna.

W konsekwencji, nie może rozliczyć się Pani za lata 2020-2024, jako rodzic samotnie wychowujący dziecko, na zasadach określonych w art. 6 ust. 4, 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.