Prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki na inwestycję pn. "..."

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 lipca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 lipca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki na inwestycję pn. „…”.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 23 września 2022 r. (data wpływu 23 września 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (dalej: Gmina) jest podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT), zarejestrowanym jako podatnik czynny. Gmina dokonała centralizacji rozliczeń podatku VAT wraz z podległymi jednostkami budżetowymi i obecnie rozlicza się z urzędem skarbowym w sposób skonsolidowany.

Gmina planuje realizację projektu pn. „…” (dalej: Inwestycja lub Projekt). W celu realizacji projektu, Gmina ubiega się o dofinansowanie ze środków unijnych.

Celem planowanej inwestycji jest rozwój infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich oraz zapewnienie dostępu do wody pitnej o odpowiedniej jakości dla ludności wiejskiej poprzez budowę sieci wodociągowej w trzech miejscowościach Gminy, tj. (…), (…) i (…). Zakres zadania obejmuje budowę sieci wodociągowej z rur (…) o średnicach nominalnych (…) o łącznej długości (…) oraz budowę przyłączy wodociągowych z rur PE o średnicach (…) oraz łącznej długości (…), w tym również zakończonych zestawami wodomierzowymi w budynkach (gospodarstwach domowych) oraz zakończonych zestawami wodomierzowymi w studzienkach wodomierzowych (działki niezabudowane) (dalej: Infrastruktura).

Wydatki inwestycyjne związane z powstaniem Infrastruktury będą dokumentowane wystawianymi przez dostawców i wykonawców fakturami VAT, na których to Gmina będzie oznaczona jako nabywca przedmiotowych towarów i usług.

W związku z budową przyłączy wodociągowych na nieruchomościach należących do mieszkańców, Gmina będzie otrzymywać od mieszkańców wynagrodzenie. Świadczone usługi związane z budową przyłączy zostaną udokumentowane przez Gminę fakturami VAT, a obrót z tytułu ww. usług zostanie ujęty przez Gminę w jej rejestrach sprzedaży VAT.

Wnioskodawca pragnie wyjaśnić, iż do zadań własnych Gminy, stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, należy w szczególności zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych.

Działalność w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę oraz kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, za pomocą majątku stanowiącego własność Gminy, prowadzi (…) (dalej: „Spółka” lub „Zakład”).

Spółka, jako podmiot dysponujący odpowiednią wiedzą, doświadczeniem i zapleczem technicznym, realizuje powierzone zadania z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków na rzecz mieszkańców Gminy, w tym zawiera z mieszkańcami Gminy umowy o świadczenie ww. usług oraz pobiera z tego tytułu pożytki w swoim imieniu i na swoją rzecz.

W związku z powyższym, zgodnie z obowiązującą w Gminie praktyką, po zakończeniu Inwestycji Gmina na podstawie umowy cywilnoprawnej udostępni Spółce Infrastrukturę powstałą w ramach Inwestycji, w celu świadczenia przez Spółkę usług w zakresie dostarczania wody z wykorzystaniem tej Infrastruktury. Z tytułu udostępnienia infrastruktury Gmina będzie pobierać od Spółki wynagrodzenie. Do kwoty wynagrodzenia zostanie doliczona kwota podatku od towarów i usług.

Świadczone usługi polegające na udostępnieniu Infrastruktury będą przez Gminę dokumentowane fakturami VAT, a obrót z tego tytułu będzie ujmowany w rejestrach sprzedaży VAT Gminy. Pobierane wynagrodzenie będzie wykazywane w deklaracjach VAT Gminy jako sprzedaż podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT oraz Gmina będzie odprowadzać z tego tytułu podatek należny.

Towary i usługi nabywane w ramach inwestycji będą więc wykorzystywane przez Gminę do celów działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.).

W uzupełnieniu podali Państwo następujące informacje:

Powstała w wyniku sieć wodociągowa oraz przyłącza będą wykorzystywane przez Gminę wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

W związku z budową przyłączy wodociągowych na nieruchomościach należących do mieszkańców, Gmina będzie otrzymywać od mieszkańców wynagrodzenie. Świadczone usługi związane z budową przyłączy zostaną udokumentowane przez Gminę fakturami VAT, a obrót z tytułu ww. usług zostanie ujęty przez Gminę w jej rejestrach sprzedaży VAT.

Działalność w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, za pomocą majątku stanowiącego własność Gminy prowadzi (…) (dalej: „Spółka” lub „Zakład”). Spółka, jako podmiot dysponujący odpowiednią wiedzą, doświadczeniem i zapleczem technicznym, realizuje powierzone zadania z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę na rzecz mieszkańców Gminy, w tym zawiera z mieszkańcami Gminy umowy o świadczenie ww. usług oraz pobiera opłaty które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. W związku z powyższym, zgodnie z obowiązującą w Gminie praktyką, po zakończeniu Inwestycji Gmina na podstawie umowy cywilnoprawnej udostępni Spółce infrastrukturę powstałą w ramach Inwestycji, w celu świadczenia przez Spółkę usług w zakresie dostarczania wody z wykorzystaniem tej Infrastruktury. Z tytułu udostępnienia infrastruktury Gmina będzie pobierać od Spółki wynagrodzenie. Świadczone usługi polegające na udostępnieniu infrastruktury będą przez Gminę dokumentowane fakturami VAT, a obrót z tego tytułu będzie ujmowany w rejestrach sprzedaży VAT Gminy. Pobierane wynagrodzenie będzie wykazywane w deklaracjach VAT Gminy jako sprzedaż podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT w związku z tym Gmina będzie odprowadzać z tego tytułu podatek należny.

Towary i usługi nabywane w ramach inwestycji będą więc wykorzystywane przez Gminę do celów działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.).

Pytanie

Czy Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki na inwestycję pn. „…”?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Dla oceny możliwości skorzystania z prawa do odliczenia, w każdym przypadku istotne jest więc ustalenie, czy towary i usługi przy zakupie których naliczono VAT:

-zostały nabyte przez podatnika tego podatku oraz

-pozostają w związku z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi.

Gmina jako podatnik VAT

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Nie uznaje się jednak za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (art. 15 ust. 6 ustawy o VAT).

Oznacza to, że jednostki samorządu terytorialnego mogą być uznane za podatników VAT jedynie wówczas, gdy dokonują czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych niezależnie od tego, w jakiej formie i w jaki sposób została ona zawarta. Przykładem takiej sytuacji jest świadczenie przez Gminę usług w zakresie udostępnienia przez nią Infrastruktury na rzecz Spółki na podstawie umowy, co stanowić będzie po stronie Gminy czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, niekorzystającą ze zwolnienia z VAT. Czynność opodatkowaną będą także stanowić usługi wykonania przyłączy świadczone przez Gminę na rzecz mieszkańców.

W rezultacie, w opinii Gminy, pierwszy z ww. warunków zawartych w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, należy uznać za spełniony.

Związek zakupionych towarów i usług z wykonywaniem czynności opodatkowanych

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei art. 7 ust. 1 tej ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Jak zostało wskazane wcześniej, Gmina udostępni infrastrukturę powstałą w ramach projektu na rzecz Spółki na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Należy zauważyć, że w związku z faktem, że odpłatna czynność udostępnienia Infrastruktury, nie stanowi dostawy towaru, stanowi ona odpłatną usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Skoro zatem Gmina będzie wykonywać czynność podlegającą opodatkowaniu, tj. odpłatne świadczenie usługi udostępniania składników majątku na podstawie umowy i Gmina będzie świadczyć tę usługę działając w charakterze podatnika VAT, przedmiotowa czynność podlegać będzie opodatkowaniu VAT. Gmina będzie dokumentować ją wystawianymi fakturami VAT.

Ponadto, przedmiotowa czynność nie będzie również zwolniona z VAT, gdyż przepisy nie przewidują w takim przypadku zwolnienia.

Odnosząc się zatem do drugiej ze wskazanych powyżej przesłanek warunkujących możliwość skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego, tj. związku ponoszonych wydatków z wykonywaniem czynności opodatkowanych, zdaniem Gminy, istnieje bezsprzeczny i bezpośredni związek pomiędzy ponoszonymi przez nią wydatkami na Inwestycję w ramach której powstanie Infrastruktura, a usługami udostępniania jej. Ponoszone przez Gminę wydatki inwestycyjne dotyczyć będą bowiem majątku, który będzie wykorzystywany przez nią do odpłatnego świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Jako że Gmina będzie wykorzystywać powstałą Infrastrukturę do działalności opodatkowanej VAT, należy stwierdzić, że wydatki inwestycyjne będą służyć prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy VAT.

Wobec powyższego, w ocenie Gminy, będzie jej przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków ponoszonych na Infrastrukturę, która powstanie w ramach inwestycji pn. „…”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U.  z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą.

Zgodnie z tym przepisem:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a cyt. ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak wynika z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r., poz. 559 ze zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 3 tej ustawy:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.