Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Pana wniosek z 8 lutego 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania transakcji nieodpłatnego przekazania zakładu w A. w całości do prowadzenia Żonie w ramach zarejestrowanej uprzednio przez Żonę działalności gospodarczej będzie podlegać wyłączeniu na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, wpłynął 12 lutego 2025 r. Uzupełnił go Pan pismem z 14 marca 2025 r. (wpływ 19 marca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą z siedzibą w (…).

Działalność gospodarcza opiera się na dwóch gałęziach:

1. (…) w ramach zakładu zlokalizowanego w miejscowości B.;

2. (…) w ramach zakładu zlokalizowanego w miejscowości A.;

Wnioskodawca w związku z ww. działalnością gospodarczą prowadzi księgi rachunkowe zgodnie z ustawą z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości oraz pozostaje podatnikiem VAT czynnym. Na potrzeby rozpatrywanego zdarzenia przyszłego nastąpi wydzielenie (przyporządkowanie) w księgach podatkowych poszczególnych składników przedsiębiorstwa odpowiednio do zakładu w B. oraz do zakładu w A. Oba zakłady działają de facto niezależnie, w oparciu o przyporządkowany im majątek trwały i obrotowy, pracowników oraz możliwe przyporządkowanie owym zakładom należności, zobowiązań, środków pieniężnych, umów oraz innych składników materialnych i niematerialnych. Bezpośrednio z działalnością Zakładu w A. wiąże się również:

a) Decyzja o udzieleniu koncesji

b) wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących (…).

Oba zakłady mogą działać niezależnie, jedynie w oparciu o składniki materialne i niematerialne bezpośrednio im przyporządkowane jako zorganizowane części przedsiębiorstwa.

Wnioskodawca w zakresie zdarzenia przyszłego planuje, aby zakład w A. przekazać w całości do prowadzenia Żonie w ramach zarejestrowanej uprzednio przez Żonę indywidualnej działalności gospodarczej, a sam zamierza kontynuować działalność jedynie w ramach zakładu w B.

W małżeństwie Wnioskodawcy panuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, przy czym składniki majątkowe wchodzące w skład przedsiębiorstwa (w tym nakłady na nieruchomość w A., na której prowadzony jest zakład w postaci budynków, budowli i urządzeń) zostały nabyte (dokonane) w trakcie trwania ww. wspólności ustawowej małżeńskiej, natomiast same nieruchomości w A. zgodnie ze stosownymi wpisami w księgach wieczystych, stanowią majątek odrębny Wnioskodawcy.

Planuje się, iż przekazanie w całości prowadzonego przez Wnioskodawcę zakładu w A. na rzecz Żony nastąpi przez dwie powiązane ze sobą czynności tj.

a) zawartą w formie aktu notarialnego umowę darowizny nieruchomości w A. z majątku osobistego Wnioskodawcy do majątku wspólnego Wnioskodawcy i jego Żony;

oraz

b) zawartą w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi umowę nienazwaną lub protokół, potwierdzający przekazanie we władanie pomiędzy małżonkami posiadającymi wspólność majątkową, zakładu w A. stanowiącego zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt. 27e ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług.

Ponadto w ramach zdarzenia przyszłego Wnioskodawca stwierdza, iż:

a) wszystkie składniki majątkowe i niemajątkowe związane z prowadzonym przez Wnioskodawcę zakładem w A. będą przedmiotem nieodpłatnego przekazania na rzecz żony,

b) wszystkie składniki wchodzące w skład nieodpłatnego przekazania będą łącznie stanowić w ocenie Wnioskodawcy zorganizowaną część przedsiębiorstwa, przez którą rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55.1 k.c. samodzielnie realizujące te zadania;

c) pracownicy Wnioskodawcy, których miejscem świadczenia pracy wg umowy o pracę jest A. zostaną przejęci przez Żonę zgodnie z zasadami przewidzianymi w Kodeksie Pracy,

d) z uwagi na okoliczność, iż intencją stron jest kontynuowanie przez Żonę Wnioskodawcy działalności również w zakresie:

d.1) (…) w odniesieniu do Decyzji o udzieleniu koncesji w zależności od możliwości rozważane są dwa scenariusze:

1) Żona Wnioskodawcy wystąpi o przeniesienie obowiązującej koncesji,

2) Żona Wnioskodawcy wystąpi o udzielenie własnej koncesji.

d.2.) (…), która to działalność jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, Żona Wnioskodawcy po przeniesieniu Zakładu wystąpi o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących (...).

   - oczywiście zakresem przekazania pomiędzy małżonkami będą związane z zakładem w A. stosownie do art. 55.1 pkt. 5) kodeksu cywilnego: koncesje, licencje i zezwolenia.

e)  żona Wnioskodawcy będzie kontynuowała działalność gospodarczą w zakresie (…).

W uzupełnieniu wniosku – w odpowiedzi na pytanie Organu:

1) Czy każdy z zakładów (zlokalizowanych w miejscowości B. i A.) będzie na moment nieodpłatnego przekazania wyodrębniony:

a) na płaszczyźnie organizacyjnej, tj. czy stanowi wyodrębniony zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań) przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych – odpowiedział Pan:

Tak - na moment nieodpłatnego przekazania będzie stanowił wyodrębniony zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań) przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych.

b) Na płaszczyźnie finansowej, tj. czy posiada samodzielność finansową, pozwalającą na autonomiczne funkcjonowanie w obrocie gospodarczym oraz czy na podstawie prowadzonej przez Wnioskodawcę ewidencji księgowej możliwe jest przyporządkowanie nie tylko przychodów i kosztów, ale również należności i zobowiązań do wyodrębnionych działalności (zakładów), przez co możliwe jest określenie wyniku finansowego – odpowiedział Pan:

Tak - na moment nieodpłatnego przekazania będzie posiadał samodzielność finansową, pozwalającą na autonomiczne funkcjonowanie w obrocie gospodarczym oraz na podstawie prowadzonej przez Wnioskodawcę ewidencji księgowej możliwe będzie przyporządkowanie nie tylko przychodów i kosztów, ale również należności i zobowiązań do wyodrębnionych działalności (zakładów), przez co możliwe będzie określenie wyniku finansowego.

c)  na płaszczyźnie funkcjonalnej, tj. czy stanowi potencjalne niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze – odpowiedział Pan:

Tak - na moment nieodpłatnego przekazania będzie stanowić potencjalne niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze.

2) Czy przejęcie pracowników przez Żonę, nastąpi w trybie przewidzianym w art. 23¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1465 ze zm.) – odpowiedział Pan:

Tak.

3) Czy Pana Żona będzie angażowała dodatkowe środki (poza wystąpieniem o przeniesienie/udzielenie koncesji i wpisem do rejestru przedsiębiorców) w celu kontynuacji działalności z wykorzystaniem otrzymanych składników? Jeżeli tak to proszę wskazać jakie – odpowiedział Pan:

Nie jest na obecną chwilę planowane angażowanie przez Żonę dodatkowych środków (poza wystąpieniem o przeniesienie/udzielenie koncesji i wpisem do rejestru przedsiębiorców) w celu kontynuacji działalności z wykorzystaniem otrzymanych składników. Nie ma również potrzeby angażowania takich środków.

4) Jakie, związane z zakładem w A., koncesje, licencje i zezwolenia - o których mowa we wniosku - będą przekazane między małżonkami – odpowiedział Pan:

Z zakładem w A. na chwilę obecną nie są związane inne koncesje, licencje czy zezwolenia poza opisanymi we wniosku koncesją i wpisem do rejestru przedsiębiorców.

5) Czy oprócz składników majątkowych, przedmiotem nieodpłatnego przekazania będą inne składniki (np. należności, umowy leasingu, majątkowego prawa autorskie, majątkowe prawa pokrewne, księgi i dokumentacja związana z prowadzeniem działalności, inne jakie) – odpowiedział Pan:

Tak - przedmiotem przekazania będą wszelkie inne składniki związane z zakładem w A. w tym w szczególności: należności, umowy leasingu, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem zakładu w A., umowy na dostawę mediów, środki pieniężne etc. Na chwilę obecną brak jest majątkowych praw autorskich i pokrewnych związanych z zakładem w A., ale gdyby tego typu składniki pojawiły się na dzień przekazania, to również zostaną objęte czynnością przekazania.

Pytanie

Czy transakcja nieodpłatnego przekazania zakładu w A. w całości do prowadzenia Żonie w ramach zarejestrowanej uprzednio przez Żonę działalności gospodarczej w sposób opisany we wniosku będzie podlegać wyłączeniu spod przepisów ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług stosownie do art. 6 pkt 1 tejże ustawy?

Pana stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Zatem charakter przedmiotowej czynności prawnej wyłączony ze stosowania ustawy o VAT skutkował będzie tym, że będzie to czynność obojętna z punktu podatku VAT. Z kolei zgodnie z art. 2 pkt. 27e ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa - rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Zgodnie z odesłaniem umieszczonym w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 5a pkt 3) do przepisów kodeksu cywilnego (art. 55.1) - przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Zauważyć przy tym należy, że katalog składników (elementów) przedsiębiorstwa, o których mowa w ww. przepisie, nie ma charakteru zamkniętego, o czym świadczy użycie sformułowania „w szczególności”. W związku z powyższym w skład przedsiębiorstwa w rozumieniu Kodeksu cywilnego mogą wchodzić także inne składniki majątkowe, niewymienione w cyt. wyżej przepisie.

Przy przekazaniu zorganizowanej części przedsiębiorstwa zastosowanie znajdzie art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług według którego tejże ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zdaniem Wnioskodawcy w nin. stanie faktycznym mamy do czynienia z nieodpłatnym przekazaniem zorganizowanej części przedsiębiorstwa tj. wszystkich składników materialnych i niematerialnych wchodzących w skład zakładu prowadzonego w ramach indywidualnej działalności przez Wnioskodawcę w A. w tym nakładów na nieruchomości, maszyn i urządzeń, pracowników oraz zobowiązań i należności itd., o których mowa w opisie stanu przyszłego.

Ponadto darowizna samych nieruchomości z majątku osobistego Wnioskodawcy do majątku wspólnego Wnioskodawcy i jego żony pozwoli na formalne uregulowanie kwestii własności tych składników pozostając irrelewantna z punktu widzenia podatku VAT.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że w rozpatrywanym przypadku zostaną spełnione wszystkie wskazane powyżej przesłanki do uznania przedmiotu transakcji za zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Tym samym, przekazanie majątku ZCP stanowi transakcję, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy oraz na tej podstawie będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Przepisy art. 6 wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są tutaj wskazane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi jednakże na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Przy czym należy zaznaczyć, że użyte w cyt. przepisie sformułowanie „transakcje zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma on zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a  zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

W świetle art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Jak już wskazano, ustawodawca na mocy art. 6 pkt 1 ustawy wyłączył od opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dlatego też, dla potrzeb przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 55¹ ustawy dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061, ze zm.), zwanej dalej „Kodeks cywilny”.

Zgodnie z tym przepisem:

Zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego:

Należy zauważyć, że powyższa definicja opisuje przedsiębiorstwo, w tym gospodarstwo rolne, w ujęciu przedmiotowym, jako zespół niematerialnych i materialnych składników stanowiący przedmiot prawa w szerokim znaczeniu. Użyte w art. 55¹ Kodeksu cywilnego określenie „w szczególności” wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej, brak któregoś z tych elementów nie pozbawia zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa. Nie wszystkie elementy tworzące przedsiębiorstwo są na tyle istotne, aby bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa.

W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Natomiast definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta jest w art. 2 pkt 27e ustawy, pod którym to pojęciem rozumie się:

Zorganizowana część przedsiębiorstwa, jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Podstawowym wymogiem jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych. Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Ocena ta musi być dokonana według podstawowego kryterium, tj. ustalenia, jaką rolę składniki majątkowe i związane z nimi prawa materialne odgrywały w funkcjonowaniu dotychczasowego przedsiębiorstwa (na ile stanowiły wyodrębnioną organizacyjnie całość). Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa obrotowe, ale także czynnik ludzki, a więc pracowniczy. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze.

Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

Podsumowując, zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą składniki będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).

Przesłanki takiego wyodrębnienia są spełnione w sytuacji organizacyjnego wyodrębnienia w wewnętrznej strukturze przedsiębiorstwa oraz ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych w sposób pozwalający na przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań związanych z tą częścią przedsiębiorstwa.

Jednocześnie zorganizowana część przedsiębiorstwa powinna być gospodarczo samodzielna, zanim dojdzie do transakcji zbycia. Zatem wydzielona jednostka jeszcze przed jej zbyciem powinna uzyskać samodzielność gospodarczą i realizować ją w praktyce. Skutki prawne po stronie zbywcy nie powinny bowiem zależeć od zdarzeń przyszłych i niepewnych (samodzielne realizowanie zadań gospodarczych) powstałych już w innym podmiocie (u nabywcy).

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że nie wystarczy zatem zorganizowanie jakiejkolwiek masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością organizacyjną i finansową, z możliwością samodzielnego funkcjonowania w razie zaistnienia takiej potrzeby w obrocie gospodarczym. W przeciwnym razie nie można bowiem uznać, że dojdzie do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy więc do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są wszystkie następujące przesłanki:

1) istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań;

2) zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

3) składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

4) zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Tę ostatnią przesłankę rozumie się zazwyczaj jako potencjalną zdolność (zorganizowanej części przedsiębiorstwa) do niezależnego działania gospodarczego jako samodzielnego podmiotu gospodarczego i to jeszcze w ramach istniejącego przedsiębiorstwa. Zorganizowana część przedsiębiorstwa winna mieć również zdolność zaistnienia jako niezależne przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ k.c.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy natomiast zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Zatem należy wskazać, że fakt wyłączenia niektórych składników materialnych i niematerialnych może pozostawać bez wpływu na kwalifikację zbywanych składników jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę, itp. na prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u zbywcy zorganizowany zespół składników gotowych realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po jego zbyciu możliwe musi być kontynuowanie działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa.

Aby zatem ocenić czy w danej, konkretnej sytuacji mamy do czynienia ze zbyciem przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, należy dokładnie przeanalizować zarówno to jakie składniki majątku będą przedmiotem transakcji, ale także czy istniejące między nimi funkcjonalne zależności pozwolą na kontynuowanie działalności zbywanego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Przy dokonaniu tej analizy pomocne, a czasami nawet niezbędne mogą okazać się orzeczenia TSUE.

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl, w którym stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

W wyroku z dnia 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Trybunał uznał również, że regulacja art. 19 Dyrektywy 112 może znaleźć zastosowanie także w sytuacji przekazania aktywów przedsiębiorstwa bez prawa własności nieruchomości, jeżeli działalność gospodarcza nie wymaga użytkowania konkretnych pomieszczeń lub pomieszczeń wyposażonych w stałe instalacje konieczne do jej prowadzenia. Oznacza to, zdaniem TSUE, że wspomniany przepis obejmuje również sytuacje, w których lokal handlowy zostanie udostępniony nabywcy w drodze dzierżawy lub jeżeli nabywca dysponuje odpowiednią nieruchomością, do której może przenieść całość przejętych aktywów i gdzie może kontynuować działalność gospodarczą. Doprowadziło to Trybunał do wniosku, że: „przeniesienie własności zapasu towarów oraz wyposażenia sklepu z jednoczesnym oddaniem nabywcy w dzierżawę lokalu handlowego na podstawie umowy na czas nieoznaczony, ale możliwej do rozwiązania przez każdą ze stron z zachowaniem krótkiego terminu wypowiedzenia, stanowi przekazanie całości lub części aktywów w rozumieniu tego przepisu, pod warunkiem iż przekazane aktywa są wystarczające do prowadzenia przez nabywcę w sposób trwały samodzielnej działalności gospodarczej”.

W kontekście uregulowań wspólnotowych oraz orzecznictwa TSUE należy wskazać, że nie ma podstaw do przyjęcia, że tylko przeniesienie wszystkich składników materialnych i niematerialnych jest okolicznością decydującą o uznaniu danego zespołu składników materialnych i niematerialnych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, ponieważ jeśli dany zespół składników będzie zdolny do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej, to spełnione zostaną przesłanki pozwalające uznać, z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności, że doszło do wydzielenia zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Ponadto, w wyroku z 21 czerwca 2012 r., sygn. akt I FSK 1586/11 NSA zauważył, że „Sam tylko fakt wyłączenia jakiegokolwiek składnika majątku nie pozwala na stwierdzenie, że już z tego powodu przedmiotem zbycia nie jest zorganizowana część przedsiębiorstwa, bowiem decydującą jest okoliczność, czy przy użyciu tej części można samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. (…) Jeśli wyłączenie określonego składnika nie pozbawi wydzielonego kompleksu majątkowego cech przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części, to zbycie w takiej postaci nie podlega podatkowi od towarów i usług”.

W przedmiotowej sprawie Pana wątpliwości dotyczą ustalenia czy nieodpłatne przekazania zakładu w A. w całości do prowadzenia Żonie w ramach zarejestrowanej uprzednio przez Żonę działalności gospodarczej będzie podlegać wyłączeniu z opodatkowania na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jak o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa w momencie przekazania określonych składników majątkowych (na ile stanowią w nim w tym momencie wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).

Z opisu sprawy wynika, że przedmiotem prowadzonej przez Pana jednoosobowej działalności gospodarczej:

- w ramach zakładu zlokalizowanego w miejscowości B. jest: (…);

- w ramach zakładu zlokalizowanego w miejscowości A. (…).

Wskazał Pan, że oba zakłady działają niezależnie, w oparciu o przyporządkowany im majątek trwały i obrotowy, pracowników oraz możliwe przyporządkowanie tym zakładom należności, zobowiązań, środków pieniężnych, umów oraz innych składników materialnych i niematerialnych.

Wyjaśnił Pan, że bezpośrednio z działalnością Zakładu w A. wiąże się również:

- Decyzja o udzieleniu koncesji

- wpis do rejestru przedsiębiorców.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że planuje Pan przekazać w całości zakład w A., Żonie do prowadzenia w ramach zarejestrowanej uprzednio przez nią indywidualnej działalności gospodarczej, a sam zamierza Pan kontynuować działalność jedynie w ramach zakładu w B.

W Pana małżeństwie panuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, przy czym składniki majątkowe wchodzące w skład przedsiębiorstwa (w tym nakłady na nieruchomość w A., na której prowadzony jest zakład w postaci budynków, budowli i urządzeń) zostały nabyte (dokonane) w trakcie trwania ww. wspólności ustawowej małżeńskiej, natomiast same nieruchomości w A. zgodnie ze stosownymi wpisami w księgach wieczystych, stanowią Pana majątek odrębny.

Planuje Pan, aby przekazanie całości prowadzonego przez Pana zakładu w A. na rzecz Żony nastąpiło przez dwie powiązane ze sobą czynności tj.

a) zawartą w formie aktu notarialnego umowę darowizny nieruchomości w A. z Pana majątku osobistego do majątku wspólnego Pana i Żony;

oraz

b) zawartą w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi umowę nienazwaną lub protokół, potwierdzający przekazanie we władanie pomiędzy małżonkami posiadającymi wspólność majątkową, zakładu w A. stanowiącego zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt. 27e ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponadto, jak wynika z wniosku, wszystkie składniki majątkowe i niemajątkowe związane z prowadzonym przez Pana zakładem w A. będą przedmiotem nieodpłatnego przekazania na rzecz Żony.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy należy stwierdzić, że opisane we wniosku składniki, które mają być przedmiotem przekazania na rzecz Pana Żony, nie będą stanowiły przedsiębiorstwa w rozumieniu powołanego art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Jak wynika z wniosku, w skład Pana przedsiębiorstwa wchodzą dwa zakłady tj. w B. i A. Natomiast – jak sam Pan wskazał – po przekazaniu zakładu w A. Pańskiej Żonie, zamierza Pan kontynuować działalność w ramach zakładu w B., w jego dotychczasowym zakresie. W konsekwencji, nie można uznać, że przedmiotem przekazania będzie całe, prowadzone dotychczas przez Pana, przedsiębiorstwo - skoro nadal będzie Pan prowadził działalność przy pomocy zakładu, który zostanie w Pana posiadaniu.

W tym miejscu należy wskazać, że zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy cały majątek ww. części przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym, czy doszło do wyodrębnienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, decyduje pełen zakres zbywanego majątku, praw i zobowiązań. Nie może ono obejmować dowolnej części danego przedsiębiorstwa, żeby można było uznać, że doszło do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić niezależne przedsiębiorstwo. Ponadto, jak wskazano powyżej, decydujące jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, umożliwiające kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Jak wynika z przedstawionego opisu sprawy, przedmiotem nieodpłatnego przekazania zakładu w A., będzie przekazanie zorganizowanej części przedsiębiorstwa na rzecz Żony, która będzie kontynuowała działalność gospodarczą w zakresie (…) - w ramach zarejestrowanej uprzednio przez Żonę indywidualnej działalności gospodarczej.

Zgodnie z Pana wskazaniem, na moment nieodpłatnego przekazania, zakład w A., będzie stanowił wyodrębniony zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań) przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych. Przedmiotem przekazania będą również pracownicy, których miejscem świadczenia pracy jest A., a także wszelkie inne składniki związane z zakładem w A. w tym w szczególności: należności, umowy leasingu, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem zakładu w A., umowy na dostawę mediów, środki pieniężne etc.

Z uwagi na zamiar kontynuowania przez Pańską Żonę działalności również w zakresie:

 - (…) - w odniesieniu do Decyzji o udzieleniu koncesji w zależności od możliwości rozważane są dwa scenariusze:

- Żona wystąpi o przeniesienie obowiązującej koncesji na podstawie stosownych przepisów,

- Żona wystąpi o udzielenie własnej koncesji,

oraz

 - (…), która to działalność jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców, Pana Żona po przeniesieniu Zakładu wystąpi o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących (...).

Wskazał Pan, że na obecną chwilę nie jest planowane angażowanie przez Żonę dodatkowych środków (poza wystąpieniem o przeniesienie/udzielenie koncesji i wpisem do rejestru przedsiębiorców) w celu kontynuacji działalności z wykorzystaniem otrzymanych składników. Ponadto – zgodnie z Pana wskazaniem – nie ma potrzeby angażowania dodatkowych środków.

Jak wskazał Pan w opisie sprawy, na moment nieodpłatnego przekazania, zakład w A., będzie posiadał samodzielność finansową, pozwalającą na autonomiczne funkcjonowanie w obrocie gospodarczym oraz na podstawie prowadzonej przez Pana ewidencji księgowej możliwe będzie przyporządkowanie nie tylko przychodów i kosztów, ale również należności i zobowiązań do wyodrębnionych działalności (zakładów), przez co możliwe będzie określenie wyniku finansowego.

Ponadto, z wniosku i jego uzupełnienia wynika, że na moment nieodpłatnego przekazania, zakład w A., będzie stanowić potencjalne niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze.

Mając na uwadze całokształt przedmiotowej sprawy należy uznać, że spełnione zostaną wspomniane powyżej warunki dotyczące zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa gdyż składniki majątkowe, w dniu przekazania zakładu, będą stanowiły potencjalne niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze – a Pańska Żona będzie prowadziła działalność gospodarczą w tożsamym zakresie w jakim Pan prowadził przed przekazaniem zakładu, i w oparciu o te same składniki materialne i niematerialne oraz przejmując pracowników dotychczas zatrudnianych w prowadzonym przez Pana zakładzie w A.

Jednocześnie zauważyć należy, że wystąpienie przez Pańską Żonę o przeniesienie obowiązującej koncesji lub wystąpienie o udzielenie własnej koncesji, jak również wystąpienie przez Żonę - po przeniesieniu Zakładu - o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących (...), w celu kontynuowania działalności zakładu w A. również w zakresie (…) i (…), to elementy te, w tym przypadku nie wpłyną na utratę przez wydzielony zespół składników składających się na zakład w A. przymiotu zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Nadmienić w tym miejscu należy, że zarówno koncesja, jak również wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących (…), stanowią prawa niezbywalne, które z mocy prawa nie mogą być przeniesione na inny podmiot. W konsekwencji, Pana Żona w celu kontynuacji działalności zakładu w A., musi sama uzyskać ww. koncesje i wpisy.

Brak przeniesienia wymaganych koncesji, w celu kontynuowania dotychczasowej działalności zakładu w A., nie wpływa na ocenę zdolności do funkcjonowania poszczególnych składników majątkowych jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa, co potwierdza wyrok NSA z 6 maja 2021 r., sygn. I FSK 646/18, w którym sąd wskazał, że: „w okolicznościach rozpatrywanej sprawy, dla warunku nabycia przedsiębiorstwa, nie było konieczne nabycie koncesji. Trafnie Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że przepisy ustawy na podstawie, których udzielana jest koncesja nie przewidują możliwości jej zbycia. Koncesja ma charakter publicznoprawnego uprawnienia podmiotowego i z tej przyczyny wyłączona jest z obrotu cywilnoprawnego”.

W związku z powyższym w analizowanej sprawie dojdzie do zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa na rzecz Pana Żony, a tym samym transakcja, na mocy której dojdzie do jego przekazania będzie mogła korzystać z wyłączenia określonego w art. 6 ust. 1 ustawy.

Zatem, Pana stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Informuję, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytań). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego).

Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność. Równocześnie w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

  - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

  - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

   - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

   - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.