Interpretacja indywidualna

  – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 maja 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W odpowiedzi na wezwanie uzupełnili go Państwo 13 maja 2025 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

A S.A. (dalej: A, Spółka lub Wnioskodawca) jest (...), zatrudniającym około 2 tysięcy pracowników.

(…) maja 2024 r. A jednemu z pracowników (dalej: Były Pracownik/Powód) wypowiedziała umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony, z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia. Były Pracownik (…) czerwca 2024 r. wniósł do Sądu Rejonowego (...) (dalej: Sąd Pracy) odwołanie od ww. wypowiedzenia umowy o pracę, w którym wnosił o:

·uznanie za bezskuteczne wypowiedzenie umowy o pracę – Powód nie zgadzał się z przyczynami rozwiązania stosunku pracy,

·przywrócenie go do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy w Spółce.

(…) stycznia 2025 r. odbyła się pierwsza rozprawa przed Sądem Pracy, podczas której pełnomocnik Powoda wyraził chęć polubownego rozwiązania sporu na warunkach obejmujących m.in. brak przywrócenia Byłego Pracownika do pracy, wypłatę na rzecz Powoda odszkodowania w wysokości 2-krotności jego wynagrodzenia. Do podjęcia mediacji nakłaniał Byłego Pracownika i Spółkę również Sąd Pracy.

(…) kwietnia 2025 r. Spółka i Były Pracownik zawarli przed Sądem Pracy ugodę o poniższej treści:

1.Pozwany – A Spółka Akcyjna w B zobowiązuje się zapłacić powodowi (…) kwotę (...) zł brutto (słownie: (...)) tytułem odszkodowania związanego z rozwiązaniem umowy o pracę.

2.Zapłata kwoty określonej w pkt 1, nastąpi na konto bankowe powoda o numerze (…) w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi zapłaty.

3.Sposób i termin rozwiązania umowy o pracę nie ulega zmianie – umowa o pracę rozwiązała się w dniu (…) sierpnia 2024 r. na skutek oświadczenia pracodawcy z dnia (…) maja 2024 r. o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

4.Powód oświadcza, że niniejsza ugoda wyczerpuje jego roszczenia zgłoszone w niniejszym procesie.

5.Strony oświadczają, że koszty procesu znoszą się wzajemnie.

W ugodzie nie powołano przepisów powszechnie obowiązujących ani wewnętrznych, jak regulaminy wynagradzania oraz układy zbiorowe pracy przewidziane w przepisach prawa pracy, które uzasadniałyby wysokość wypłaconego odszkodowania, jednakże jego wysokość stanowiła 1,5 krotność wynagrodzenia Byłego Pracownika.

Uzupełniając wniosek Wnioskodawca wyjaśnił, że we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawca przytoczył pełną treść ugody. W ugodzie nie wskazano, że wypowiedzenie umowy było nieuzasadnione lub zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy dotyczących rozwiązywania umów o pracę.

Jednakże intencją Spółki i Byłego Pracownika było zawarcie porozumienia w zakresie wypłaty odszkodowania, o którym mowa w art. 47¹ w związku z art. 45 Kodeksu pracy. Celem ugody zawartej przed Sądem Pracy było zakończenie sporu zainicjowanego przez Byłego Pracownika odwołaniem od wypowiedzenia umowy o pracę, w którym wniósł m.in. o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne oraz o przywrócenie go do pracy na poprzednich warunkach. Przepisy prawa nie wprowadzają ograniczeń w zakresie postanowień, jakie strony sporu powinny zawrzeć w ugodzie – strony mogą więc w ramach ugody odstąpić od części spornych roszczeń. Ugoda sądowa jest ponadto czynnością procesową dokonaną w formie przewidzianej prawem wywołującą zamierzony przez strony skutek w postaci wyłączenia dalszego postępowania sądowego co do istoty sporu i w efekcie umorzenie postępowania.

W odwołaniu od wypowiedzenia umowy o pracę Były Pracownik wskazał jako wartość przedmiotu sporu kwotę odpowiadającą 12-krotności jego wynagrodzenia. Podczas pierwszej rozprawy przed Sądem Pracy, pełnomocnik Powoda wyraził chęć polubownego rozwiązania sporu na warunkach obejmujących m.in. wypłatę na rzecz Byłego Pracownika odszkodowania w wysokości 2-krotności wynagrodzenia – tj. w granicach wyznaczonych przez art. 47¹ Kodeksu pracy (3-krotność wynagrodzenia). W ramach negocjacji nad treścią ugody, Spółka i Powód poczynili wzajemne ustępstwa i ustalili wysokość odszkodowania na poziomie 1,5 krotności wynagrodzenia Byłego Pracownika (tj. połowy świadczenia, jakie mógłby otrzymać Były Pracownik, gdyby wygrał spór przed Sądem Pracy).

Odszkodowanie wypłacone Byłemu Pracownikowi nie dotyczyło szkody rzeczywistej, w związku z czym nie występuje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy szkodą a wypłaconym świadczeniem.

Odszkodowanie, o którym mowa we wniosku, nie dotyczyło korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć, gdyby nie został zwolniony z pracy – nie rekompensowało wynagrodzenia ani innych świadczeń, które mógłby otrzymać Były Pracownik, gdyby nie wypowiedziano mu umowy o pracę. Odszkodowanie określone w art. 47¹ Kodeksu pracy to szczególny rodzaj świadczenia dot. odpowiedzialności pracodawcy z tytułu dokonania wadliwej czynności prawnej – jak wskazano w postanowieniu Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 2022 r., sygn. akt. (...): „Odszkodowania, o których mowa w przepisach art. 47¹ K.p. i art. 58 K.p., nie są powiązane z rzeczywistą szkodą pracownika i przysługują niezależnie od jej wystąpienia. Przykładem tego może być obowiązek wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem, chociażby pracownik, podjąwszy natychmiast inną pracę, ani jednego dnia nie pozostawał bez pracy, a jego zarobki związane z nowym zatrudnieniem są wyższe niż te, które osiągał u poprzedniego pracodawcy. (…) Tak też postrzega te przepisy Trybunał Konstytucyjny, podkreślając, że odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy i jej wysokość nie jest uzależniona od wystąpienia realnej szkody po stronie pracownika oraz że w tym aspekcie odpowiedzialność pracodawcy to szczególnego rodzaju odpowiedzialność z tytułu dokonania wadliwej czynności prawnej, występująca bez względu na powstanie rzeczywistej szkody (zob. wyroki Trybunału Konstytucyjnego: z dnia 18 października 2005 r., SK 48/03, OTK-A 2005 Nr 9, poz. 101; z dnia 27 listopada 2007 r., SK 18/05, OTK-A 2007).”

Pytanie

Czy kwota odszkodowania związanego z rozwiązaniem umowy o pracę, wypłacona Byłemu Pracownikowi na podstawie ugody zawartej przed Sądem Pracy, korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, ewentualnie w art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy?

Państwa stanowisko w sprawie

Kwota odszkodowania związanego z rozwiązaniem umowy o pracę, wypłacona Byłemu Pracownikowi na podstawie ugody zawartej przed Sądem Pracy, jest zwolniona z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 oraz z 2024 r. poz. 878, 1222, 1871 i 1965), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Wysokość odszkodowania za nieuzasadnione lub naruszające przepisy wypowiedzenie umowy o pracę wynika z art. 47¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 277 ze zm., dalej: Kodeks pracy), zgodnie z którym pracownikowi przysługuje odszkodowanie z ww. tytułu w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Ugoda zawarta przed Sądem Pracy pomiędzy Spółką a Byłym Pracownikiem określa wypłatę odszkodowania w wysokości niższej niż 3-krotność wynagrodzenia za pracę, w odniesieniu do umówionej kwoty nie znalazły zastosowania wyłączenia określone w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a-g ustawy o PIT. W związku z czym, w ocenie Spółki, kwota odszkodowania w całości powinna być zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych. Wysokość odszkodowania mieści się w granicy kwoty określonej w przytoczonym art. 47¹ Kodeksu pracy. Podkreślenia wymaga fakt, iż ugoda zawarta została przed Sądem Pracy, który na mocy art. 203 § 4 w związku z art. 223 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm., dalej KPC) weryfikuje, czy jej zawarcie nie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo nie zmierza do obejścia prawa. Dodatkowo w sprawach pracowniczych, sąd jest zobowiązany do badania ugody, by ta nie naruszała słusznego interesu pracownika (art. 469 KPC).

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej z 10 kwietnia 2025 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4011.218.2025.1.JK, w której wskazano, że: „(…) odszkodowanie przyznane w granicach wyznaczonych przez artykuły ustawy – Kodeks pracy regulujące wysokość odszkodowania jest zwolnione od podatku dochodowego na podstawie ww. art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.”

W ocenie Spółki podstawą zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych odszkodowania wypłaconego na rzecz Byłego Pracownika może być również art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wypłacone odszkodowanie nie jest bowiem związane z prowadzoną przez Byłego Pracownika działalnością gospodarczą i nie dotyczy korzyści jakie mógłby osiągnąć Były Pracownik gdyby nie wypowiedziano mu umowy o pracę, gdyż Spółka nie dokonała na jego rzecz wypłaty kwoty odpowiadającej wysokości wynagrodzenia, jakie mógłby osiągnąć do czasu wygaśnięcia stosunku pracy (w przypadku przejścia na emeryturę lub zakończenia działalności przez zakład pracy).

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z 3 stycznia 2025 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.661.2024.3.KKA, w której organ interpretacyjny podkreślił, że: „(…) odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik – na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy – poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy.”

Ostatecznie organ uznał, że „(…) wypłacone Panu odszkodowanie, które nie obejmuje między innymi utraconych dochodów z tytułu premii regulaminowej, w związku z powstałą u Pana szkodą rzeczywistą, stanowi dla Pana przychód korzystający ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z tym przepisem:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Natomiast w świetle art. 12 ust. 1 omawianej ustawy:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane w nim kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy.

Przy czym na podmiocie dokonującym wypłaty ww. świadczeń (pracodawcy) ciążą obowiązki płatnika, wynikające z art. 32 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym:

Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.

Z kolei z art. 38 ust. 1 cytowanej ustawy wynika, że:

Płatnicy, o których mowa w art. 32-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji, o której mowa w ust. 1a.

Natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że:

Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 oraz z 2024 r. poz. 878, 1222, 1871 i 1965), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Z kolei art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W kontekście powyższego wyjaśnić należy, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost ze stosownych przepisów prawa lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Natomiast zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści.

Wyjaśnić należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas (szkoda rzeczywista), lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Należy mieć również na uwadze, że o kwalifikacji danego świadczenia nie przesądza sama jego nazwa, lecz rzeczywisty charakter. Świadczenie nazwane odszkodowaniem, nie musi mieć bowiem rzeczywiście charakteru odszkodowawczego bądź odwrotnie – niesprecyzowanie, że dane świadczenie jest odszkodowaniem, nie determinuje takiego charakteru wskazanego rodzaju świadczenia.

Z treści wniosku wynika w szczególności, że (…) maja 2024 r. wypowiedzieli Państwo umowę o pracę zawartą z pracownikiem na czas nieokreślony, z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia. Były Pracownik w (…) czerwca 2024 r. wniósł do Sądu Rejonowego odwołanie od ww. wypowiedzenia umowy o pracę, w którym wnosił o:

·uznanie za bezskuteczne wypowiedzenie umowy o pracę – Powód nie zgadzał się z przyczynami rozwiązania stosunku pracy,

·przywrócenie go do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy w Spółce.

(…) stycznia 2025 r. odbyła się pierwsza rozprawa przed Sądem Pracy, podczas której pełnomocnik Powoda wyraził chęć polubownego rozwiązania sporu na warunkach obejmujących m.in. brak przywrócenia Byłego Pracownika do pracy, wypłatę na rzecz Powoda odszkodowania w wysokości 2-krotności jego wynagrodzenia.

(…) kwietnia 2025 r. zawarli Państwo przed Sądem Pracy ugodę o wskazanej we wniosku treści.

W ugodzie nie powołano przepisów powszechnie obowiązujących ani wewnętrznych, jak regulaminy wynagradzania oraz układy zbiorowe pracy przewidziane w przepisach prawa pracy, które uzasadniałyby wysokość wypłaconego odszkodowania, jednakże jego wysokość stanowiła 1,5- krotność wynagrodzenia Byłego Pracownika. W ugodzie nie wskazano, że wypowiedzenie umowy było nieuzasadnione lub zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy dotyczących rozwiązywania umów o pracę.

Jednakże intencją Spółki i Byłego Pracownika, było zawarcie porozumienia w zakresie wypłaty odszkodowania, o którym mowa w art. 47¹ w związku z art. 45 Kodeksu pracy. Celem ugody zawartej przed Sądem Pracy było zakończenie sporu zainicjowanego przez Byłego Pracownika odwołaniem od wypowiedzenia umowy o pracę, w którym wniósł m.in. o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne oraz o przywrócenie go do pracy na poprzednich warunkach.

W odwołaniu od wypowiedzenia umowy o pracę Były Pracownik wskazał jako wartość przedmiotu sporu kwotę odpowiadającą 12-krotności jego wynagrodzenia. W ramach negocjacji nad treścią ugody, Spółka i Powód poczynili wzajemne ustępstwa i ustalili wysokość odszkodowania na poziomie 1,5 krotności wynagrodzenia Byłego Pracownika.

Odszkodowanie wypłacone Byłemu Pracownikowi nie dotyczyło szkody rzeczywistej, w związku z czym nie występuje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy szkodą a wypłaconym świadczeniem.

Odszkodowanie, o którym mowa we wniosku, nie dotyczyło korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć, gdyby nie został zwolniony z pracy – nie rekompensowało wynagrodzenia ani innych świadczeń, które mógłby otrzymać Były Pracownik, gdyby nie wypowiedziano mu umowy o pracę.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, niemniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że w celu uniknięcia takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć – niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych.

Odnośnie zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 277 ze zm.) przewiduje dwa zasadnicze rodzaje odpowiedzialności: deliktową, która wynika z czynów niedozwolonych (art. 415 Kodeksu cywilnego i następne) oraz kontraktową – powstającą z mocy umowy (art. 471 K.c. i nast.). Tym samym, na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania lub czynu niedozwolonego.

Powyższe regulacje mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy:

W sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Mając na uwadze powyższe wyjaśnić należy, że przepisy Kodeksu pracy posługują się terminami „odszkodowanie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹ § 1, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² omawianego Kodeksu).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie, w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), przepisy o wypowiadaniu warunków pracy i płacy (art. 45 w zw. z art. 42 § 1 cytowanego Kodeksu), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 wskazanego Kodeksu). Ponadto, odszkodowanie przysługuje również w przypadku gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika (art. 55 § 1¹ omawianego Kodeksu).

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę.

Zgodnie zaś z art. 917 ustawy Kodeks cywilny:

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania, czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień, czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Ocena skutków podatkowych Państwa sytuacji

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że w drodze ugody i wzajemnych ustępstw wysokość świadczenia została ustalona na 1,5-krotność wynagrodzenia byłego pracownika, tj. w wysokości mieszczącej się w granicach wyznaczonych przez art. 47¹ Kodeksu pracy. Treść ugody nie odwołuje się do przepisów Kodeksu pracy, jednak – jak Państwo wskazali w uzupełnieniu wniosku – intencją było zawarcie porozumienia w zakresie wypłaty odszkodowania, o którym mowa w art. 47¹ w zw. z art. 45 Kodeksu pracy.

Wobec powyższego podkreślić należy, że odszkodowanie na podstawie art. 45 § 1 ustawy przysługuje wyłącznie w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę.

Tymczasem w zawartej ugodzie sądowej – której treść Państwo precyzyjnie przytoczyli – nie wskazano, że wypowiedzenie umowy było nieuzasadnione lub zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy, zasadnym jest więc uznanie, że świadczenie to ma charakter umowny. Jego wysokość wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody i uwzględnia interesy obu stron – co potwierdza wskazanie, że ugoda wyczerpuje roszczenia zgłoszone w pozwie.

Zatem przyznanie świadczenia w wysokości mieszczącej się w granicach wyznaczonych w art. 47¹ w zw. z art. 45 Kodeksu pracy, w sytuacji gdy brak potwierdzenia w ugodzie, że wypowiedzenie umowy było nieuzasadnione lub naruszało przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, nie uprawnia do przyjęcia, że wysokość lub zasady ustalania świadczenia wynikały z tych przepisów.

W kontekście powyższego zauważyć również należy, że zgodnie z art. 32 Kodeksu pracy stosunek pracy może zostać rozwiązany za wypowiedzeniem przez każdą ze stron. Co do zasady nie istnieje zatem prawnie sankcjonowany obowiązek zatrudnienia pracownika, jak też nie istnieje przepis prawa, który przewidywałby odszkodowanie za sam fakt zgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy.

Wobec powyższego opisane w ugodzie świadczenie nie spełnia wymogów określonych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie jest objęte zwolnieniem przedmiotowym wynikającym z tego przepisu.

Do wypłaconej kwoty nie ma również zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b omawianej ustawy. Świadczenie to, co prawda zostało wypłacone na podstawie ugody sądowej, jednak nie stanowi odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w tym przepisie. Wypłacone odszkodowanie – jak Państwo wskazali – nie dotyczy bowiem szkody rzeczywistej. Natomiast, skoro wysokość świadczenia została ustalona w drodze wzajemnych ustępstw – przy uwzględnieniu wysokości wynagrodzenia byłego pracownika, to uznać należy, że ma ono częściowo rekompensować utracone przez pracownika spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę, które uzyskałby gdyby nie doszło do rozwiązania umowy o pracę, lub też gdyby został przywrócony do pracy. Potwierdza to okoliczność, że pierwotnie pracownik domagał się 12-krotności wynagrodzenia, a punktem wyjścia negocjacji była dwukrotność wynagrodzenia.

W konsekwencji wypłacona przez Państwa kwota świadczenia na rzecz byłego pracownika nie korzysta również ze zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem skoro ww. świadczenie nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak też dla tego typu świadczenia ustawodawca nie przewidział żadnego innego zwolnienia przedmiotowego to stanowi ono przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem, bowiem wypłata tego świadczenia miała swe źródło w uprzednio łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy.

W konsekwencji, wykonując obowiązki płatnika – stosownie do art. 32 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – byli Państwo zobowiązani do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od kwoty wypłaconej byłemu pracownikowi na podstawie zawartej ugody sądowej.

Wobec powyższego Państwa stanowisko uznałem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

W odniesieniu do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych informuję, że zostały one wydane w indywidualnej sprawie i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego. Należy również podkreślić, że dotyczą one sytuacji odmiennych od przedstawionej we wniosku.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.